BESARTA BASHA/ Dy duar për të provuar kompaktësinë e murit a kolonës që mban në këmbë pallatin dhe sy profesionisti, janë “mjetet” me të cilat ekspertët vendorë, prej me shumë se një jave, përpiqen të kuptojnë nëse banorët duhet të rrinë të qetë në shtëpitë e tyre apo duhet të evakuohen.
Ky është vetëm hapi fillestar nga inxhinierë e arkitektë të njësisë administrative, Inspektoratit të Mbrojtjes së Territorit dhe kontraktorëve të pajtuar nga bashkia për të bërë verifikimin paraprak të banesave. Pjesa tjetër i takon Institutit të Ndërtimit. Është ai që vë vulën përfundimtare, duke e shpallur një pallat të banueshëm apo të pabanueshëm. Ne, dje, shoqëruam një prej tri grupeve të punës, në lagjen 14 në Tiranë, të cilët inspektuan pallate, për të cilat kishin ardhur ankesa pranë njësisë.
PROCEDURA
Me një bllok fletësh “Akt konstatimi”, që duhet të ishte në duart e ekspertëve të Institutit të Ndërtimit, katër profesionistë nga Bashkia e Tiranës bëjnë çdo ditë ecejake deri në orët e vona në çdo pallat brenda rrezes së parashikuar për inspektim. Në çdo vëzhgim, shikohen më parë dëmtimet e dukshme nga jashtë, për të iniciuar një inspektim më të detajuar në bazën e pallateve, zakonisht kati i nëndheshëm.
“Po s’pati dëme në sipërfaqe të ndërtimit, nuk ka as në brendësi”, shprehet me bindje të plotë eksperti i IKMT-së, Sokol Qehajaj. Një mur i çarë kërkon ndërveprimin e ekspertëve, nëse përbën rrezik serioz për banorët. Në të kundërt, rasti kalon pa u vënë re. Kolonat e pallatit janë ato që “flasin” më shumë për të vendosur nëse ky pallat e ka kaluar klasën. Më pas, Instituti i Ndërtimit është ai që jep verdiktin final.
“Ne bëjmë verifikimin e strukturës, nyjave të pallatit. Nëse nuk shfaqen probleme, puna jonë përfundon këtu, meremetimet mbyllen me kohën. Nëse vihen re dëmtime, ne ia kalojmë për inspektim të detajuar Institutit të Ndërtimit. Vetëm ata vendosin nëse një pallati i vihet shiriti”, pohon Stela Maze, arkitekte pranë njësisë administrative.
BANESAT ME PROBLEME
Nuk janë pallatet e reja ato që kanë shfaqur kryesisht probleme strukturore, por banesat e ndërtuara shumë vite më parë. “Një çarje e thellë, jo plasaritje, të tremb. Në shtëpi private kryesisht njëkatëshe edhe kolonat dallohen kollaj që janë të dëmtuara dhe nuk mbajnë. Nga eksperienca, banesat private që mund të kenë dhënë probleme, janë ato të ndërtuara përpara 1990-ës, për shkak të teknologjisë së përdorur në ndërtim”, bën me dije eksperti i IKMT-së. Nga qindra struktura disakatëshe në lagjen 14, më shumë se dhjetë prej tyre mësohet t’i jenë përcjellë për inspektim të mëtejshëm Institutit të Ndërtimit. Por nuk ka ndodhur gjithnjë kështu. Në rastet kur shikohet me sy të lirë që pallati është i pabanueshëm, ekspertët e bashkisë nuk kanë pritur gjatë për ardhjen e ekspertëve që bëjnë “de jure” kyçjen e tij. Banorët janë evakuuar në çast drejt ambienteve të para për strehim, deri në zgjidhjen përfundimtare.
“Ne vetëm një kemi të pabanueshëm. Edhe ai, nga ana konstruktive është ‘OK’, por muratura duhet hedhur komplet në tokë, për t’u ribërë nga e para. Që në tërmetin e parë ishte problem ky pallat. Edhe për të ndërhyrë, duhet një muaj që të stabilizohet toka dhe të ndërtohet”, thotë arkitektja e bashkisë.
“HILEJA” ME NDËRTIMET
Çdo pallat ka specifikat e saj në ndërtim, që rrjedhimisht janë reflektuar edhe në provën e dy tërmeteve të afërta. Inxhinieri i Inspektoratit Kombëtar të Mbrojtjes së territorit zbulon “hilenë” që e dinë të gjithë ndërtuesit, por e shmangin, me qëllim maksimizimin e fitimeve. Bëhet fjalë për brezin sizmik që duhet të ketë çdo kat dhe mbron muret nga plasaritjet.
“Në mure duhet të vihet një brez betoni me hekur që muret të mos çahen. Ajo që kemi vënë re thuajse në të gjitha pallatet, asnjëri nuk ka brez sizmik. Ndaj janë çarë muret”. Çarjet vertikale në bashkimin e murit me kolonën janë ankesat më të shpeshta të adresuara dhe që, sipas specialistëve, nuk përbëjnë problem serioz.
“Çarje të mureve në katet e para e të dyta janë të pashmangshme pas tërmeteve me magnituda të mëdha, si ai i fundit. Duhen parë se në çfarë niveli janë ato. Nëse nuk janë dëmtuar kolonat, dëmi nuk është serioz. Nëse çarja është aq e madhe sa ka dëmtuar dhe murin, ai mur përbën rrezikshmëri dhe duhet rindërtuar nga e para. S’ka vend për meremetim”, sqaron inxhinieri i ndërtimit pranë lagjes 14.
PANORAMA
NDIQE LIVE "PANORAMA TV" © Panorama.al
