Niveli i lartë i kolesterolit nuk është domosdoshmërisht një problem, por duke u bashkuar me një ose më shumë faktorë të tjerë rreziku mund të jetë problematik. Kur niveli i kolesterolit është shumë i lartë, rritet rreziku për atak në zemër dhe i sëmundjeve të tjera kardiovaskulare.
Është e rëndësishme për të njohur se cilat janë nivelet tuaja të kolesterolit dhe për t’i mbajtur ato në një nivel të shëndetshëm, përpara se të keni ndonjë problem.
Çfarë është kolesteroli?
Kolesteroli është një substancë e lëmuar, e cila pavarësisht reputacionit të keq, është shumë thelbësore për jetën. Ai është një pjesëtar i familjes së yndyrave. Pa kolesterolin, trupat tanë nuk mund të prodhojnë një numër të rëndësishëm të hormoneve dhe ai është një përbërës esencial i membranës së jashtme të disa qelizave.
Nga vjen kolesteroli?
Mëlçia jonë mban pjesën më të madhe të kolesterolit, ndërkohë që pjesa tjetër vjen nga ushqimi që ne hamë.
Pse është problematik kolesteroli i lartë?
Sepse mëlçia jonë prodhon të gjithë kolesterolin që ne kemi nevojë. Nëse ne hamë më shumë, ne marrim më shumë kolesterol, që qarkullon rreth gjakut tonë dhe ka si qëllim të ngecë në muret e enëve të gjakut. Kjo rrit rrezikshmërinë e sëmundjeve të zemrës.
Ndërkohë që niveli i lartë i kolesterolit në gjak është si rezultat i një diete shumë të pasur me yndyra. Në disa njerëz, kjo ndodh për shkak se kanë një ndjeshmëri të trashëguar ndaj kolesterolit të lartë në gjak.
Çfarë është kolesteroli “i mirë” dhe “i keq”?
Kolesteroli, ashtu sikundër yndyrat, nuk mund të lëvizin në gjakun e trupit më vete. Kjo sepse yndyrat nuk mund të përzihen me ujin, përbërësin më madhor të gjakut. Kështu që, ajo udhëton me disa proteina të quajtura lipoproteina.
Ekzistojnë shumë lloje të lipoproteinave: lipoproteinat me densitet shumë të ulët (VLDL); lipoproteinat me densitet të ulët (LDL); dhe lipoproteinat me densitet të lartë (HDL).
VLDL-të janë prodhuar në mëlçi dhe puna e tyre është që të mbajnë yndyrat në pjesë të ndryshme të trupit. Në momentin që ato largohen nga ngarkesa e tyre e yndyrave, ato bëhen LDL dhe mbajnë kolesterolin e mbetur përreth trupit. Kolesteroli LDL është përcaktuar si kolesterol “i keq”; është e rëndësishme për të pasur nivele të ulëta të kolesterolit LDL.
Nga ana tjetër, HDL çon kolesterolin mbrapsht për në mëlçi. Kolesteroli HDL është quajtur kolesteroli “i mirë”.
Si mund të mbani të ulëta nivelet e kolesterolit “të keq” dhe të larta nivelet e atij “të mirë”?
Hani sa më pak yndyra. Ushqimet që janë shumë të pasura me yndyra mund të sjellin si pasojë një nivel të lartë kolesteroli;
Arrini dhe mbani një masë trupore të shëndetshme;
Qëndroni fizikisht aktiv. Aktiviteti fizik rrit nivelet tuaja të HDL-së, ju ndihmon në humbjen e peshës dhe në reduktimin e rrezikut të zemrës.
Mundohuni që të bëni të paktën 30 minuta aktivitet fizik të moderuar.
Si mund të hani më pak yndyra të ngopura?
Përdorni sasi të vogla gjalpi dhe yndyrash të tjera nga produktet e mishit;
Hiqni lëkurën e pulës;
Hani ushqime të pjekura dhe të ziera në vend të ushqimeve të skuqura;
Përdorni djathë me sasi të vogël yndyre;
Shmangni ushqimet e shpejta dhe të skuqura;
Hani rrallë ushqime të tilla, si: kek, biskota dhe çokollatë.
Çfarë duhet të hani nëse keni një nivel të lartë kolesteroli?
Vini theksin më shumë te frutat e freskëta, zarzavatet dhe drithërat;
Përfshini të paktën 2 herë në ditë produktet bulmetore, por me sasi të vogël yndyre;
Konsumoni peshk, e rekomandueshme të paktën dy herë në javë;
Limitoni marrjen e mishit të kuq;
Shmangni ushqimet e parapërgatitura, përveç nëse sasia e yndyrave dhe kripërave është e pranueshme.
Si mund ta dini që keni një nivel të lartë kolesteroli?
Niveli juaj i kolesterolit mund të matet nga një mostër gjaku. Kjo mund të realizohet nga mjeku juaj i familjes.
Rekomandohet që të gjithë të rriturit e moshës 45-vjeçare e sipër të bëjnë teste të rregullta të gjakut(testet e kolesterolit). Nëse një person është më i ri se mosha 45-vjeçare dhe është në një rrezik madhor të sëmundjes koronare të zemrës për shkak të faktorëve të tjerë të rrezikut, p.sh. diabetit ose dështimit të veshkës, atëherë edhe ai duhet të bëjë testin e kolesterolit. Mjeku duhet t’ju këshillojë nëse nivelet tuaja të kolesterolit janë shumë të larta.
(www.medicalnewstoday.com)
