Një punim i ri i botuar në revistën akademike Canadian Psychology përpiqet të përcaktojë një koncept të rëndësishëm por të pakapshëm në psikologjinë klinike: çrregullimin e emocioneve. Sipas studiuesve, kuptohet më së miri si shkelje e përsëritur e modeleve emocionale të padobishme. Ata sugjerojnë se çrregullimi i emocioneve është në zemër të shumë çrregullimeve psikologjike.
“Çrregullimi i emocioneve është një konstrukt që vetëm kohët e fundit ka filluar të studiohet në kontekstin e shëndetit mendor, pavarësisht se emocionet luajnë një rol kaq të madh në jetën tonë të përditshme”, thotë Arela Agako, një psikologe në Universitetin McMaster në Kanada dhe autore kryesore e hulumtimit. “Ne ishim të interesuar të mësonim se çfarë është në të vërtetë çrregullimi i emocioneve, në mënyrë që ta studiojmë më mirë”.
Për ta bërë këtë, studiuesit kryen një përmbledhje gjithëpërfshirëse të literaturës mbi temën e çrregullimit të emocioneve, duke parë në mënyrë specifike se si çrregullimi i emocioneve u përcaktua dhe u mat në studimet e mëparshme. Ata zbuluan se hulumtimet e kaluara mbi çrregullimin e emocioneve bashkohen rreth pesë temave të gjera: aktivizimi i trurit, fiziologjia, njohja, sjellja dhe përvoja individuale.
“Ne mund të nxjerrim disa përfundime nga mbivendosja midis të gjitha teorive të ndryshme që përpiqen të përcaktojnë emocionet dhe mosrregullimin e emocioneve”, thotë Agako. “Për shembull, në rastin e frikës, aktivizohet amigdala jonë (aktivizimi i trurit), ne vërejmë shumë ndryshime në trupin tonë si rritja e rrahjeve të zemrës (fiziologjia), mund të vërejmë mendime që lidhen me rrezikun (njohja), mund të kemi një dëshirë për të ikur (sjellje), dhe ne gjithashtu mund të kemi mënyra të ndryshme për ta përshkruar këtë përvojë (përvojë).
Të kuptuarit se si ndjehen dhe përpunohen emocionet mund t’i ndihmojë studiuesit dhe mjekët të diagnostikojnë dhe trajtojnë problemet emocionale.
“Nëse këto situata ndodhin vetëm disa herë, atëherë zakonisht nuk na shkakton shumë probleme”, thotë Agako. “Megjithatë, nëse kemi vazhdimisht probleme me menaxhimin e frikës sepse është shumë intensive ose ngecim në trishtim për ditë ose javë, atëherë mund të na duhet të kërkojmë ndihmë që të mund të mësojmë më shumë strategji për menaxhimin e emocioneve në një mënyrë të dobishme”.
Autorët ofrojnë disa këshilla për njerëzit që luftojnë për të mbajtur nën kontroll emocionet e tyre. Për shembull, ata sugjerojnë:
Gjeni kohë për emocionin, mundësisht në një mjedis komod dhe kur mund t’i kushtoni disa minuta pa u ndërprerë
Vëreni se si ndihet saktësisht emocioni në trupin tuaj
Përpiquni të emërtoni emocionin
Reflektoni nëse emocioni ishte i justifikuar nga situata apo nëse vinte nga diku tjetër
Nëse emocioni është i justifikuar, pyesni veten se çfarë ju thotë emocioni që keni nevojë në atë moment. A gjen mbështetje sociale? Gjeni një mënyrë për të dalë nga një situatë e rrezikshme? Duke i kërkuar falje dikujt? Praktikimi i vetë-dhembshurisë? Apo, diçka tjetër? Nëse emocioni nuk justifikohet, pyesni veten nëse ka një mënyrë tjetër për të menduar për situatën ose çfarë mund t’i thoni një shoku që është në të njëjtën situatë
“Nëse ende e keni të vështirë me emocionet ose rezistoni ndaj përfshirjes në sjellje të padobishme pas këtyre hapave, atëherë do të jetë vendimtare kërkimi i kujdesit shëndetësor mendor, terapisë ose kontaktimi me një linjë lokale të krizës”, thotë Agako.
Burimi: Revista Psikologjia
NDIQE LIVE "PANORAMA TV" © Panorama.al
