Kur kreu i Muzeut Britanik, George Osborne, organizoi darkën e tij vjetore për të besuarit këtë muaj, zgjedhja e vendit ishte po aq e dukshme sa çdo gjë që ai kishte për të thënë. Të ftuarit nuk ishin ulur në oborrin e madh të muzeut ose në galerinë e skulpturave egjiptiane si vitet e mëparshme, por përkundrazi, “për herë të parë për aq kohë sa dikush mund të kujtohet”, vuri në dukje galerinë Duveen, shtëpinë e mermerëve të Partenonit, shkruan në analizën e saj The Guardian.
Ishte një zgjedhje e vetëdijshme, u tha Osborne mysafirëve, pikërisht për shkak të statusit të diskutueshëm të skulpturave.
“Ne nuk duhet të turpërohemi nga ajo polemikë. Mendoj se shumë shpesh kemi menduar: le të heshtim, nëse nuk flasim për gjëra që janë të vështira, atëherë askush tjetër nuk do ta bëjë. Dhe sigurisht, nuk ka funksionuar. Një bisedë e madhe po ndodh rreth këtij muzeu, dhe muzeumeve të tjerë të mëdhenj si ai, thjesht nuk po zhvillohet vetëm në këtë ndërtesë. Ne duam që kjo të ndryshojë.”
Nëse Osborne mirëpret polemika, atij iu plotësua dëshira të hënën, kur Rishi Sunak anuloi një takim me kryeministrin e Greqisë, Kyriakos Mitsotakis, me sa duket si rezultat i vërejtjeve që lideri grek i bëri Laura Kuenssberg të BBC-së kur u pyet për skulpturat.
“Duket sikur ju thashë që e keni prerë Mona Lizën përgjysmë, gjysmën do ta kishit në Luvër dhe gjysmën në Muzeun Britanik, a mendoni se shikuesit tuaj do ta vlerësonin bukurinë e pikturës?” tha Mitsotakis.
“Kjo është në thelb ajo që ndodhi me skulpturat e Parthenonit.”
Kjo me sa duket ishte e mjaftueshme për t’i sjellë atij një anulim të zhurmshëm të takimit të tij me Rishi Sunak, një qortim që Mitsotakis e konsideroi “të pashembullt” dhe “mosrespektues”.
Burimet qeveritare informuan BBC-në se grekët kishin premtuar se nuk do të ngrinin çështjen e skulpturave, por edhe nëse kjo ishte e vërtetë, Sunak vështirë se mund të kishte pritur që homologu i tij të thoshte diçka ndryshe.
Greqia i ka kërkuar skulpturat që nga vitet 1830, në fund të fundit, jo shumë kohë pasi ato u hoqën nga Akropoli në 1801-1812 nga Lord Elgin, gjoja me lejen e autoriteteve qeverisëse osmane. Në vitin 1983 qeveria greke kërkoi zyrtarisht kthimin e tyre nga qeveria britanike, që nga ajo kohë çështja është ngritur nga administratat e njëpasnjëshme greke dhe është kundërshtuar nga ato të njëpasnjëshme britanike.
Nëse Sunak i duken tronditëse fjalët e Mitsotakis, ai ose nuk di shumë për skulpturat, ose e hap këtë përplasje për arsye të tjera.
Ajo që është e re, megjithatë, është aludimi në vitet e fundit për një kompromis të mundshëm pragmatik. Osborne ka qenë energjik në përpjekjet për të negociuar atë që ai e ka përmendur vazhdimisht si një “partneritet” me autoritetet greke që mund të shohin skulpturat të kthehen, potencialisht të huazuara.
Ai i përsëriti thirrjen për një marrëveshje që do të lejonte që skulpturat të shiheshin në Athinë dhe Londër, por që “nuk kërkon që askush të heqë dorë nga pretendimet e veta, nuk kërkon ndryshime në ligje që nuk janë tonat për t’i shkruar, por e cila gjen një rrugë praktike, pragmatike dhe racionale përpara”.
Në dritën e kësaj, ishte udhëzuese të dëgjoje me kujdes atë që tha kryeministri grek në intervistën e tij në BBC.
Nuk është një çështje e këmbënguljes për të drejtat dhe gabimet historike, tha Mitsotakis.
“Kjo nuk është në mendjen time një pyetje pronësie, ky është një argument ribashkimi – ku mund ta vlerësoni më mirë atë që në thelb është një monument?” Grekët, tha ai, donin një “një partneritet midis Greqisë dhe Muzeut Britanik”.
Të dy palët mund të mos kenë gjetur ende një rrugë përpara, por duket se po flasin një gjuhë të ngjashme.
Ky mund të jetë së shpejti problemi i një qeverie të re. Mitsotakis takoi gjithashtu Keir Starmer për të diskutuar këtë çështje. Laburistët thonë se nuk do të pengonin një lëvizje të tillë nëse të dy muzetë bien dakord. Burime konservatore bënë të ditur se kjo është një shenjë dobësie nga ana e opozitës.
Por, opinioni publik ka lëvizur me shpejtësi për këtë çështje dhe pothuajse dy të tretat e britanikëve do të mbështesnin dërgimin e skulpturave në Greqi, sipas një sondazhi në korrik.
Javën e kaluar, Muzeu Britanik njoftoi se vazoja Meidias Hydria, një kryevepër spektakolare greke që daton nga viti 420 para Krishtit, të cilën e quan “një nga tenxheret e lashta greke më me ndikim të të gjitha kohërave”, do të huazohet për herë të parë në 250 vjet. Destinacioni i saj? Muzeu i Akropolit.
NDIQE LIVE "PANORAMA TV" © Panorama.al
