Arritja më e madhe në arenën ndërkombëtare që mund të ketë një shkollë 9-vjeçare shqiptare është ajo e shkollës “Udha e shkronjave” që për dy vjet mori pjesë në pilotimin e programit Cambridge Global Persepctives, një lëndë që synon zhvillimin e aftësive: kërkimin, analizën, reflektimin, vlerësimin, komunikimin, bashkëpunimin, për moshat 5-14 vjeç. Lënda bën një lidhje ndërmjet anglishtes si gjuhë e dytë (English as a second language), teknologjisë së informacionit dhe të komunikimit, matematikës dhe shkencës.
Në vjeshtën e vitit 2015, nga ana e Cambridge Assessment International Education, departament i Universitetit të Kembrixhit u hapën aplikimet për shkollat që do të donin të ishin shkolla pilot të Kembrixhit për programin e ri (lëndën e re) Cambridge Global Perspectives që do të pilotohej në vitet 2016-2018. Pilotim ndryshon nga prova. Pilotimi është më i gjatë dhe prova më e shkurtër. Provë janë për shembull Shkolla “Udha e shkronjave” aplikoi përmes drejtorit të saj Artur Shkurti, që është edhe autor i librit “Logjika 7,8,9”. Aplikimi u pranua dhe doli që “Udha e shkronjave” ishte vetëm një nga pesë shkollat në Europë që ishin caktuar për pilotim. 20 shkolla të tjera ishin caktuar nga kontinente të tjera.
Në 4-5 prill 2016, në Jesus College, u mbajt Konferenca e Shkollave Pilot të Kembrixhit, ku dy anëtarët e drejtorisë Artur & Mirela Shkurti morën pjesë. Në Konferencë u dhanë bazat teorike të programit të ri, nevoja për të, skemat e punës, u bënë teste të ideve kryesore.
Në prill 2016, ne filluam bashkëpunimin online me Kembrixhin dhe me shkollat e tjera pilot në botë. Në shtator 2016, filloi zbatimi i programit të ri në të gjitha klasat e shkollës “Udha e shkronjave”. Ne mendojmë se edhe brenda grupit të shkollave pilot shkolla “Udha e shkronjave” pati kontribute të veçanta për pilotimin global, sepse caktuam më shumë orë në dispozicion, mësimdhënia nuk u pasua nga një mësues tek tjetri, por e mbajti vetë drejtori i shkollës Artur Shkurti, i cili pati dëshirën për të aplikuar dhe suksesin e miratimit. Kjo siguroi një reflektim më të plotë e të saktë mbi vlerat e programit.
Nga ana tjetër, shkolla “Udha e shkronjave” lëvizi një vit më parë projektit pilot për të zbatuar idetë e reja mbi edukimin global, nisur nga puna e Veronica Boix Mansilla dhe Anthony Jacson, që u paraqit në Konferencën e Shkollave Pilot të Kembrixhit në shtator 2015. “Udha e shkronjave” për herë të parë nisi punën me Kompetencën Globale.
Gjatë pilotimit të Cambridge Global Perspectives shkolla “Udha e shkronjave” duhej t’u kthente përgjigje pyetjeve të Kembrixhit nëse përparimi i programit nga tema në temë, nga viti në vit ishte ai që duhej, pra i përputhur me objektivat e lëndës, nëse vlerësimi i aftësive arrinte të ishte në standardin e duhur, nëse ishte e lehtë që programi të përfshihej në mënyra të ndryshme në kurrikulën ekzistuese të shkollës.
Studimet tregojnë që sa më herët të fillojë të zhvillojnë dhe të praktikojnë aftësitë, aq më i madh do të jetë impakti në të mësuarin e tyre. Fakti që “Udha e shkronjave” është ndër të parat shkolla në botë që Cambridge Global Perspectives ua ofron nxënësve të vet që në fillore do të bëjë që të zhvillohen dhe të nguliten aftësitë ndërkurrikulare në një moshë të hershme, duke i mbështetur ata në studimet e tyre ndërkohë që kalojnë në ciklin tjetër Cambridge Lower Secondary (klasa 6-8) dhe më tej në IGCSE (klasa 9-10) apo A Level (klasa 11-13).
Në rastin e shkollës “Udha e shkronjave”, investimi ynë i hershëm në arsim cilësor për filloren (ky hyn tashmë edhe Global Perspectives) ka treguar që rezultatet rriten jashtëzakonisht kur vjen puna për filloren. Grafiku më poshtë u prodhua mbas 21 testeve të Kembrixhit në klasat 2-8 në lëndët anglisht, matematikë, shkencë, duke krahasuar mesataren e shkollës “Udha e shkronjave” me mesataren e komunitetit global të Kembrixhit.
Nxënësit kanë për të bërë 6 tema në vit. Sipas klasave janë:
Temat e fillores në Cambridge Global Perspective
Të jemi të shëndetshëm; Zhvendosja në një shtet të ri; Të kuptojmë besimin; Të ndihojmë për paqen; Njerëzit – të rinjtë dhe të vjetrit; Zvogëlo, ripërdor, riciklo; Të pasur dhe të varfër; Bota e punës; Kujdesi për planitetin Tokë; Bindja ndaj ligjit; E drejta për të mësuar; Sporti dhe çlodhja; Përdorimi i energjisë; Familja; Uji, ushqimi dhe bujqësia; Kompanitë botërore; Jeta dhe puna së bashku; Zhvendosja e të mirave dhe e njerëzve; Ndarja me të tjerët e planetit Tokë; Kujdesi për sigurinë; Përmirësimi i komunikimit; Kompjuterat dhe teknologjia.
Temat e ciklit të lartë (Klasa 6-8)
Sëmundja dhe shëndeti; Migrimi; Sistemet e besimit; Konflikti dhe paqja; Ndryshimet demografike; Vijueshmëria; Varfëria dhe pabarazia; Punësimi; Biodiversiteti dhe dëmtimi i ekosistemeve; Ligji dhe kriminaliteti; Arsim për të gjithë; Sporti dhe çlodhja; Traditat, kultura dhe identiteti; Karburantet dhe energjia; Familja; Uji, ushqimi dhe bujqësia; Globalizimi; Ndryshimi i komuniteteve; Tregëtia dhe ndihma; Transporti dhe infrastruktura; Njerëzit dhe gjallesat e tjera; Të drejtat e njeriut; Gjuha dhe komunikimi; Bota dixhitale.
Si bëhet vlerësimi në Cambridge Primary Global Perspectives ?
Kryesisht mësuesit përqëndrohen në përshtypjet, shenjat, dëshmitë gjatë punës mësimore (formative feedback) në aftësitë që ata duan që nxënësi t’i zhvillojë . Kur mbaron një temë, mësuesit diskutojnë me nxënësit ‘çfarë shkoi mirë’ dhe si mundet të përmirësohet, në mënyrë që nxënësit të reflektojnë mbi të, dhe të përmirësojnë performancën e tyre.
Në fund të ciklit fillor, nxënësit e shkollës “Udha e shkronjave” u janë nënshtruar dy provimeve që kontrollohen në Kembrixh dhe që quhen Cambridge Primary Checkpoint Global Perspectives. Nxënësit bëjnë një projekt në grup që përdoret për të vlerësuar se si janë zhvilluar aftësitë gjatë programit. Fillimisht punët janë vlerësuar nga shkolla “Udha e shkronjave” dhe pastaj vlerësimi moderohet nga Kembrixhi që jep edhe vlerësimin përfundimtar. Nxënësit marrin një vlerësim përfundimtar me shënimet Gold, Silver apo Bronze, ndërsa shkolla “Udha e shkronjave” dy herë (pra për dy vitet e pilotimit) ka marrë një raport nga Kembrixhi mbi vlerësimet dhe moderimet.
Ndikimi i programit Global Perspectives në nxënësit e shkollës “Udha e shkronjave” dhe në vetë shkollën?
Ndërkohë që synohen aftësitë e nivelit të lartë, njëkohësisht synohet edhe vetëdija globale. Filozofia e edukimit të shkollës “Udha e shkronjave” u pasurua me kapje të reja që do t’i bëjnë nxënësit të jenë tepër të aftë në jetën që i pret në të ardhmen, sepse kauza tepër të rëndësishme botërore po nisin që në moshë të vogël.
Mësuesit që siguruan suksesin në Cambridge Global Perspectives në dy vitet e pilotimit: Artur Shkurti, Mirela Shkurti, Brunilda Blakçori dhe Viola Banaj, të cilët u pajisën edhe me certifikatat përkatëse.
Më poshtë keni disa fotot nga veprimtaritë tona në kuadër të provimeve tona që lidhen me aftësive që kërkohen në Global Perspectives.
