ELMAZ SHERIFI
Politika dhe politikanët në Shqipëri nuk vlerësohen sipas standardeve të vendeve të qytetëruara. Politika nuk shihet si profesion dhe mision publik për të mira publike, por si shpërblim e mjet pasurimi. Ndërsa politikan i zoti konsiderohet ai që e shfrytëzon funksionin në administratën shtetërore për t’u pasuruar vetë dhe grupi i interesave partiake. Kjo mendësi politike po shndërrohet në psikologji shoqërore, aq sa edhe të rinjtë joshen që në shkollën e mesme nga “organizatorët” partiakë për t’u strukturuar politikisht si vullnetarë apo anëtarë komisioni në zgjedhje, duke e konsideruar si investim i artë për karrierë të pamerituar e pasurim. “Organizatorët” partiakë, në fakt, u ofrojnë si model përvojën e tyre, kur si me magji hipnotizuese, brenda një dekade, nëpërmjet politikës, jo biznesit, nga të varfër janë bërë miliarderë. Aq e vërtetë është kjo, sa edhe biznesmenë të mahnitur nga magjia hipnotizuese e politikës paguajnë për t’u bërë politikanë, pasi kuptuan se në Shqipëri, politika e shton kapitalin më shpejt dhe pa sakrifica. Hipnoza politike e ndihmuar nga media po e zhvlerëson logjikën politike, politikën si profesion dhe moralin politik. Tashmë në Shqipëri hipnoza politike e pasurimit po shndërrohet në hipnozë publike dhe psikologji shoqërore. E pavetëdijshmja kolektive e mbështetjes së partive për traditë ideologjike po gërshetohet me pragmatizmin politik të interesaxhinjve, të cilët kanë aftësinë që mirëqenien e tyre e propagandojnë si mirëqenie të gjithë shoqërisë. Ky realitet politik ushqehet edhe nga shkalla e lartë e papunësisë dhe varfëria relative në rritje, sidomos tani që efektet e krizës po ndihen shumë fort edhe në Shqipëri.
Partitë politike po shndërrohen në Totem politik për tradicionalistët idealistë dhe në zyra punësimi për pragmatistët, të cilët i ndryshojnë bindjet politike për vendin e punës. Kriter i vetëm i rekrutimit për partinë dhe ustallarët e “xhepave” me funksione shtetërore është vota për partinë që përfaqësojnë dhe fondet okulte që akumulojnë. Kjo bëhet me synimin që me lekët e mbledhura të blejnë votën e të varfërve dhe të pashpresëve në zgjedhjet e ardhshme parlamentare, si dhe për pagimin e komisionerëve që trafikojnë votat nga “partia kundërshtare” te “partia aleate”.
Ese filozofike & situata humoristike
Profesori i shkencave sociale e politike, i mirënjohuri Artan Fuga, në rrjetin social “Facebook”, shpesh me ese filozofike, “teston” reagimin e njerëzve të thjeshtë për shqetësimet e mëdha.
Kjo metodë i shërben të bëjë formulime filozofike, për t’i ofruar politikës zgjidhje sociale.
Më 27 tetor, pas verës së tejzgjatur, kur shiu i rrëmbyeshëm mbulonte rrugët e Tiranës, për ironi të “virtual realiteteve politike”, profesori, i fokusuar te shqetësimet e përditshme, krijonte ese me këpucarë e taksistë, si kategori sociale me tipare psikologjike interesante, për të “zbuluar” me stil nolist anarkitë e realitetit shqiptar. Një komunikim virtual interesant për taksistët që ankohen për çmimin e karburantit, kur ata gjithçka ia faturojnë klientit,… që ditët me diell thonë “na myti vapa”, kurse në ditë me shi “na myti shiu”.
Por çdo herë thonë: “Ka ra puna fare”! Profesori sajon pakënaqësi me taksistë që e bezdisin me fjalorin dhe “gjobën” e hidhur, për të portretizuar psikologjinë shoqërore, me synim që të “fluturojë” te një realitet tjetër shqetësues, te pushteti i katërt. Me formulimin filozofik se “të folmen e taksistëve e ka prish e folmja e opinionistëve nëpër televizione”. Ose e kundërta, “sepse ka shumë opinionistë që flasin si taksistë”, si duket stigmatizon situatat dëshpëruese të opinionbërësve mediatikë, të cilët me kompetencën e inkompetentit mendojnë se mund të përcaktojnë të ardhmen e partive politike ose të politikanëve të veçantë. Ese me taksistë e këpucarë janë qasje filozofike dhe aspak pakënaqësi a përbuzje për këtë grupim social. Por ai është apel edhe për formuluesit e politikave financiare dhe administratën tatimore, të cilët si formulon Ai, në gjuhën e taksidarëve, “taksisti është biznesmen, taksia ndërmarrje, kurse njeriu klient. Bujku i gjorë quhet fermer, një truall i pisët quhet parking, kurse Tirana metropol”. Në një moment me humor u drejtohet “zgjidhësve” rastësorë të eseve: “Ore, keni punë tjetër ju sot, apo do ta kaloni me mua që nuk dal dot se më fusin këpucët ujë?”. Dhe vazhdon formulimi i eseve me këpucarë: “Pse te këpucari rrinë gjithmonë tre a katër fansa, ashtu për muhabet?”, e të tjera ese për këpucarë.
Për koincidencë a për ironi, në të njëjtën kohë që profesori Fuga po komunikonte në Facebook për esetë e tij filozofike, zhvillohej Konventa e LSI-së, të cilën disa televizione e jepnin “live”, dhe organizatorët për këtë eveniment politik shpallën një konkurs për “vjershën” më të mirë.
Fitues u shpall i riu i talentuar me krijimin “U rrita ashtu si ti, moj e bukura LRI. Unë pa ty nuk mund të rroj, LSI-në e dashuroj”. Krijuesi i vjershës për LSI-në, ditën me shi fitoi një iPhone, ndërsa zgjidhësit e eseve të profesorit fituan kulturën e dialogut filozofik, me nuancë të theksuar politike.
Logjika politike dhe shtatë anarkitë
Sipas politologëve të njohur botërorë, politika duhet të shndërrohet në mrekullinë e tetë të botës, për të parashikuar të ardhmen politike – ekonomike dhe parandaluar krizat që vështirësojnë jetën dhe ulin cilësinë e saj. Politika modernizohet kur largohet hipnoza politike dhe veprohet me logjikë politike. Logjika politike mbështetet në ligjësitë e logjikës formale dhe ligjet e logjikës formale nuk mund të bashkëjetojnë me idetë anarkiste. Në qoftë se do të përdornim stilin nolist të politikëbërjes, do të thosha se edhe në njëqindvjetorin e themelimit të shtetit, politika shqiptare ka tipare të forta anarkiste.
Anarkia e parë: Me Kushtetutë, sistemi i qeverisjes në Shqipëri bazohet në ndarjen, balancimin dhe funksionimin e pushteteve në mënyrë të pavarur. Ndërsa partitë synojnë që institucionet politike të shtetit t’i zëvendësojnë me marrëveshjet e kryetarëve të partive, të cilët po e fuqizojnë pushtetin individual mbi strukturat partiake dhe mbi institucionet politike të shtetit.
Anarkia e dytë: Me Kushtetutë jeta politike duhet të zhvillohet në Parlament, sipas normave juridike kushtetuese dhe Rregullores së Parlamentit. Në realitet, grupe parlamentare praktikojnë politikën e bojkotit dhe aktivitetin e zhvillojnë në rrugë, duke e kushtëzuar rikthimin në Parlament me kërkesa partiake.
Anarkia e tretë: Me Kushtetutë, organ i vetëm i akuzës së shtetit është Prokuroria. Në Shqipëri, partitë politike janë shndërruar në akuzatore publike për shumë shkelje ligjore, sipas tyre. Ato de facto kanë marrë rolin e Prokurorisë. Ndërkohë, Prokuroria hesht sikur të ishte parti politike, dhe jo organi zyrtar i akuzës.
Anarkia e katërt: Me Kushtetutë dhe me ligj, partitë politike organizohen dhe veprojnë mbi parime demokratike, dhe nuk duhet të bëjnë greva e demonstrata si mjete politike, por tubime e manifestime sensibilizuese. Në Shqipëri, kryetarët e partive dhe struktura partiake shpërndajnë ftesa për greva e demonstrata për rrëzimin e diktaturës si thonë ato. Bllokojnë rrugë e ura, sikur të ishin shoqata e grupe interesi dhe ushtrojnë presion me turma mbi institucionet politike të shtetit, duke dëmtuar regjimin juridik kushtetues.
Anarkia e pestë: Kudo në botën demokratike e të qytetëruar grevat nga subjektet e legjitimuara përdoren si mjet sensibilizues demokratik për të ndikuar te institucionet shtetërore vendimmarrëse, për interesa jo politike. Në Shqipëri, grevat i bëjnë edhe grupe parlamentare dhe grupe interesi si mjet për arritjen e qëllimeve dhe objektivave politike.
Anarkia e gjashtë: Në botën demokratike, koalicionet politike bëhen mbi platforma politike, për forcimin e institucioneve të shtetit dhe përmirësimin e mirëqenies së shtetasve, ndërsa karriera politike bëhet mbi kriterin e meritës, aftësisë profesionale dhe të moralit politik.
Në Shqipëri, kriteri i vetëm për koalicionet politike është pushteti. Ndaj ndodh që kundërshtarët akuzues të njëri-tjetrit, për interesa pushteti e tej çdo morali politik, bëhen aleatë brenda natës. Në Shqipëri, karrierë politike bëjnë të akuzuarit për korrupsion dhe xhepaxhinjtë e administratës shtetërore, të cilët u japin leksione të aftëve e të ndershmëve për moralin politik.
Anarkia e shtatë: Në vendet e pasura të botës demokratike, fushatat zgjedhore janë shumë të thjeshta e pa shpenzime luksoze. Në këto vende janë qytetarët që financojnë me transparencë të plotë, partitë dhe kandidatët që ata dëshirojnë të fitojnë pushtetin.
Në Shqipërinë e varfër, me pushtetarë të pasur, fushata elektorale dhe aktivitete partiake bëhen me shpenzime marramendëse nga “ndërmarrjet parti” shumë të pasura, të cilat financojnë në fshehtësi e jashtë transparencës ligjore, individë e grupe individësh, në kompensim të blerjes së votës, për pushtetin që u sjell fitime marramendëse.
Kjo është situata social – politike, në vigjiljen e festimit të njëqindvjetorit të themelimit të shtetit shqiptar, të cilin do ta cilësoja si shekulli i pushtetarëve.
Por ky anormalitet nuk do të vazhdojë më në shekullin e dytë të pavarësisë, të cilin do ta konsideroj si shekullin e qytetarëve me mendësi europiane.
Zgjimi nga mosbesimi do të vijë në zgjedhjet politike të vitit 2013!
*Kryetar i Partisë
“Lidhja për Drejtësi e Progres”
