EDMOND TUPJA/ Vërtet, po tani kush e ka radhën? Oh, jo, zonja e zotërinj të nderuar që po nisni të më lexoni, jo, nuk e kam fjalën për radhë të rëndomta nëpër dyqane, qendra tregtare, hallka të ndryshme e të pashmangshme zyrtare, administrata publike e private, institucione social-kulturore etj., etj., jo, e kam fjalën tjetërkund: Pas miratimit plebishitar të ligjit të paligjshëm për tjetërsimin e paturpshëm të truallit, ku ngrihet prej më se tetë dekadash Teatri Kombëtar, cilës ndërtesë me vlera kulturore dhe historike do t’i vijë radha të pësojë të njëjtin fat, që e pret tashmë Teatrin në fjalë?
Këtë pyetje po i bëja të enjten e shkuar vetes tek ecja përkrah qindra protestuesve që kaluan para Kryeministrisë dhe Kuvendit, duke shprehur zemëratën e tyre e duke hedhur parulla të ndryshme nga të cilat më kulmorja, sipas meje, ishte “Poshtë diktatura!”, parullë që nuk e kisha dëgjuar qysh nga dhjetori i vitit 1991. Në fund të protestës, tek kthehesha drejt ish-sheshit “Skënderbe”, në çastin kur sytë më zunë Kullën e Sahatit, ashtu të strukur në anë të përbindëshit të betontë, që tashmë ka mbërthyer me nofullat e tij të pamëshirshme tyrben e vjetër tiranase, një shkreptimë alarmi më përshkoi trurin: Mos vallë radhën e ka tani pikërisht kjo Kullë? Në mos e shembshin, mos vallë mendojnë ta shkulin guri pas guri për ta montuar sërish diku në një vrimë anonime dhe për të ndërtuar në vend të saj një përbindësh tridhjetë a dyzetkatësh? Apo mos vallë një mendje më perverse se ajo e vetë Djallit i rezervon asaj një fat edhe më të frikshëm se ai i Teatrit Kombëtar?
Gjithsesi, tek vështroja, pra, Kullën e Sahatit, m’u kujtua një histori zbavitëse, që po ia lejoj vetes t’ua rrëfej pa humbur kohë lexueseve e lexuesve të mi të sotëm: Dikur, në kohën e mbretit Zog, një fshatar i kamur, por pak i leshtë, që vinte për herë të parë në Tiranë, u mahnit aq shumë nga Kulla e Sahatit saqë, duke qenë pareli i madh, i shkrepi ta vijon nga faqja 1 blinte atë. Hodhi vështrimin rreth e rrotull, hodhi gjithashtu disa hapa e u fut në një kafene aty pranë, ku vuri re një burrë që iu duk fisnik, kështu që iu afrua dhe e pyeti nëse ajo kullë shitej. Tjetri iu përgjigj në vend: “Shitet, pse jo?” Fshatari e pyeti nëse e njihte pronarin. “Po, e njoh, madje e kam mik, – iu përgjigj tjetri me një nënqeshje të lehtë – më prit këtu se ta sjell unë për një çerek ore”. Kështu ndodhi: “pronari” erdhi, u ul pranë fshatarit të kamur, bëri pazar me atë i dha një copë letër, ku deklaronte se ia shiste atij Kullën e Sahatit, mori paratë – një grusht me napolona flori – dhe u zhduk. Kuptohet që bëhej fjalë për një mashtrues dhe se tiranasit duhet të jenë shqyer gazit kur e mësuan këtë ngjarje. Mirëpo, pasi qesha me vete, më hyri krimbi i dyshimit: Po sikur Kryebashkiaku ynë unikal, me ndihmën e vyer të Kryeministrit tonë po aq në mos më shumë unikal (që të dy gjahtarë çmimesh ndërkombëtare, ha, ha, ha!), të bjerë në gjurmë të pasardhësve të fshatarit të kamur, ndonëse të leshtë, qesharakisht “pronar”, qoftë edhe për disa orë, i Kullës së Sahatit? Po sikur në arkivin e Kryebashkisë dikush të rrëmojë e të gjejë mrekullisht copën e letrës, që vërteton “pronësinë” e blerësit të dikurshëm? Po sikur pasardhësit e “pronarit” t’ia falin mrekullisht “pronën” e katragjyshit të tyre Kryebashkiakut tonë unikal, me kusht që ky t’ua ekspozojë fotografinë e katragjyshit në hollin e përbindëshit tridhjetë a dyzetkatësh, i cili mund të ndërtohet pa më të voglin ngurrim në vend të Kullës së Sahatit, t’u japë çelësin simbolik të Bashkisë dhe t’i bëjë ata katundarë nderi të institucionit të vet dhe të gjithë bashkive europiane të binjakëzuara me tonën? Po sikur…
Oh, mjaft me “Po sikur…”, sepse sot, fshatarët tanë janë të rrahur me vaj e me uthull dhe të japin ujë në bisht të lugës, çka e dëshmon një tjetër histori me fshatarë që më kanë treguar dikur dhe që po nxitoj ta bëj publike: “Para disa dekadash, një fshatar po rrinte te sheshi përballë Kullës së Sahatit dhe Xhamisë së Et’hem Beut; ishte ulur këmbëkryq nën hijen e gomarit të tij për shkak të vapës dhe po pinte duhan. Ai rrinte, pra, atje, kur një turist i huaj me aparat fotografik në qafë e, sigurisht, me orë dore, iu afrua dhe, me një nënqeshje të lehtë, e pyeti, nëpërmjet përkthyesit, sa mund të ishte ora. Fshatari, që nuk kishte as aparat fotografik e as orë, iu përgjigj qetë-qetë: “Ta them unë, por përpara më jep një dollar”, dhe, me të marrë dollarin, ngriti bishtin e gomarit dhe i tha orën e saktë. Turisti u habit, përkthyesi gjithashtu, pastaj u larguan për t’u kthyer pas një çerek ore dhe gati e njëjta skenë u përsërit: fshatari, pasi mori dollarin e radhës, lëvizi bishtin e gomarit, por kësaj here u detyrua të zgjaste edhe dorën tjetër për… për të lëvizur edhe… edhe gjymtyrën e pestë të gomarit, që ndërkohë, mbase nga vapa, ishte fryrë e zgjatur, dhe dha përgjigjen e saktë; pastaj, menjëherë kërkoi edhe një dollar tjetër sepse kishte punuar me të dyja duart njëherazi; kur turisti deshi të dinte pse përgjigjet e sakta të fshatarit vareshin nga pozicioni i gomarit, ky u përgjigj: “Sepse bishti dhe ai miku i gomarit tim më pengonin të shihja orën në majë të Sahatit!”
Për analogji me këtë anekdotë, jam modestisht i mendimit se shqiptarët e sotëm nuk janë të tërë fshatarë të leshtë, siç mund të kujtojë apo të besojë Kryeministri ynë unikal, si edhe Kryebashkiaku ynë pothuajse aq unikal, të cilët duhet t’i vënë gishtin kokës e të mos i detyrojnë shqiptarët që, përveç parullës “Poshtë diktatura!”, të hedhin sot parullën jo më “Enver, Hitler!” si në dhjetor të vitit 1991, por “Edvin, Stalin!”, ndër të tjera.
NDIQE LIVE "PANORAMA TV" © Panorama.al
