Ministri i Financave dhe Ekonomisë, Ervin Mete tha se procesi i Berlinit është një mundësi për të reflektuar mbi trajektoren ekonomike të Ballkanit Perëndimor.
Në fjalën e tij në Ministerialin euro-ballkanik të Ministrave të Ekonomisë nga BE-ja dhe rajoni, Mete u shpreh se “goditjet e jashtme të viteve të fundit kanë ngadalësuar zbatimin e Tregut të Përbashkët Rajonal, duke penguar bizneset të arrijnë potencialin e tyre të plotë në këto tregje”.
Ministri bëri thirrje që të gjithë ta përdorin këtë forum si një mundësi për të nxitur përpjekje të bashkëpunimit rajonal dhe për të sjellë energji të reja në këtë proces.
“Kur Plani i Veprimit të Tregut të Përbashkët Rajonal u miratua në nëntor 2020, liderët politikë ranë dakord që një integrim i zgjeruar mund të sillte një rritje shtesë prej 6,7% të PBB-së në rajon. Liderët shprehën bindjen e tyre të fortë se agjenda e Tregut të Përbashkët Rajonal do të gjeneronte mundësi të reja për qytetarët dhe komunitetet e biznesit nga rajoni. Për fat të keq, aktualisht procesi nuk po rezulton siç ishte parashikuar.
Unë bëj thirrje që ne ta përdorim këtë forum si një mundësi për të nxitur përpjekjet tona të bashkëpunimit rajonal dhe për të sjellë energji të reja në këtë proces”, tha Mete.
Fjala e ministrit të Financave dhe Ekonomisë
- Siç mund të jeni në dijeni, unë u betova si ministër vetëm pak ditë më parë dhe shpresoj se është një shenjë e zhvillimeve të ardhshme, që e fillova mandatin tim duke pasur privilegjin të mirëpres këto takime të rëndësishme, duke filluar nga ky Forum Biznesi, i ndjekur dhe nga Ministeriali që do të zhvillohet pasdite, përkrah të ftuarve të tillë të nderuar.
- Eventet e sotme dhe samiti i Procesit të Berlinit në tetor janë një mundësi e shkëlqyer për të reflektuar mbi trajektoren ekonomike të Ballkanit Perëndimor dhe për të ndërmarrë veprime vendimtare drejt rritjes ekonomike që mundëson konvergjencë më të shpejtë me standardet e jetesës së BE-së. Ne synojmë që ky proces të bazohet në burime të gjelbra dhe të qëndrueshme të rritjes; për të krijuar jo vetëm më shumë mundësi punësimi, por, më e rëndësishmja, vende pune më të mira për shoqëritë tona; dhe kështu të krijojmë një ekonomi që është e qëndrueshme ndaj goditjeve, duke përfshirë ndikimin e ndryshimeve klimatike.
- Në Ministerialin që do të mbahet pasdite, do të diskutojmë mundësitë për integrim ekonomik si ndërmjet vetë Ballkanit Perëndimor, ashtu edhe ndërmjet Ballkanit Perëndimor dhe BE-së. Do të diskutojmë gjithashtu nevojën dhe potencialin për të përmirësuar integrimin financiar dhe veçanërisht sistemet e pagesave.
- Goditjet e jashtme të viteve të fundit kanë ngadalësuar zbatimin e Tregut të Përbashkët Rajonal, duke penguar bizneset të arrijnë potencialin e tyre të plotë në këto tregje.
- Kur Plani i Veprimit të Tregut të Përbashkët Rajonal u miratua në nëntor 2020, liderët politikë ranë dakord që një integrim i zgjeruar mund të sillte një rritje shtesë prej 6,7% të PBB-së në rajon. Liderët shprehën bindjen e tyre të fortë se agjenda e Tregut të Përbashkët Rajonal do të gjeneronte mundësi të reja për qytetarët dhe komunitetet e biznesit nga rajoni. Për fat të keq, aktualisht procesi nuk po rezulton siç ishte parashikuar.
Unë bëj thirrje që ne ta përdorim këtë forum si një mundësi për të nxitur përpjekjet tona të bashkëpunimit rajonal dhe për të sjellë energji të reja në këtë proces.
- Për të realizuar këtë, ne duhet të punojmë së bashku me njëri-tjetrin për të kaluar drejt integrimit të përshpejtuar në Tregun e Vetëm të BE-së. Një “integrim i përshpejtuar” dhe “përfshirje” në politikat individuale të BE-së, tregun e BE-së dhe programet e BE-së, synon zgjerimin e të drejtave që rrjedhin nga traktatet e BE-së për vendet kandidate. Kalimi në Tregun e Vetëm synon të nxisë konkurrencën dhe qëndrueshmërinë e bizneseve të vendeve të Ballkanit Perëndimor, duke rritur njëkohësisht investimet në rajon. Së bashku me ministrat, ne do të diskutojmë politikat, instrumentet dhe mekanizmat konkretë për të cilat rajoni është aktualisht i përgatitur për të marrë pjesë aktive në Tregun e Vetëm, si dhe opsione të tjera që janë në dispozicion, të kushtëzuara me veprime dhe reforma specifike.
- Për momentin, përafrimi i hershëm me Tregun e Vetëm të BE-së realizohet përmes marrëveshjeve tregtare ndërmjet BE-së dhe kandidatëve të Stabilizim Asociimit si dhe marrëveshjes tregtare CEFTA ndërmjet vetë kandidatëve. Këto nisma kanë qenë të dobishme për të mundësuar një nivel të parë të shtrirjes ekonomike dhe një zonë të tregtisë së lirë, por ne të gjithë e kuptojmë se pritet më shumë.
- Për bizneset tona, integrimi i përshpejtuar do të thotë akses në një treg me më shumë se 450 milionë konsumatorë, ku 85% e bizneseve të Ballkanit Perëndimor besojnë se produktet, mallrat dhe shërbimet e tyre jo vetëm që mund të mbijetojnë, por edhe të konkurrojnë me atë që 27 vendet e BE-së kanë aktualisht për të ofruar.
- Megjithatë, ne nuk jemi ende atje! Anketa e Barometrit Ballkanik 2023 tregon se tregtia brenda Ballkanit Perëndimor është pothuajse e bllokuar nga pikëpamja rajonale dhe e fokusuar vetëm në tregjet e brendshme, ndërkohë që ka ende një potencial tregtar të pashfrytëzuar që mund të vihet në funksion të Zinxhirit Evropian të Vlerave.
- Inkurajimi i eksporteve në Tregun e Vetëm të BE-së mund të na pozicionojë të gjithëve, si një partner të vlefshëm në Tregun e Vetëm Evropian. Ndërkohë që ekzistojnë sfida që lidhen me përafrimin rregullator, barrën administrative dhe infrastrukturën, avantazhet i tejkalojnë pengesat. Hyrja në Tregun e Vetëm do të lehtësonte aksesin në ngritjen e një biznesi, procedura të thjeshtuara për të investuar dhe akses në mundësitë e prokurimit të BE-së.
- Në këtë drejtim, Ministria e Financave dhe Ekonomisë ka mbështetur idenë për fazën e dytë të projektit të Bankës Botërore për Lehtësimin e Tregtisë dhe Transportit. Ky propozim kërkon rritjen e tregtisë ndërkufitare në Ballkanin Perëndimor, reduktimin e barrierave tregtare, përmirësime të konektivitetit dhe lehtësim në lëvizjen e mallrave dhe shërbimeve në të gjithë rajonin dhe, më e rëndësishmja, midis rajonit dhe BE-së. Unë do t’i bëja thirrje edhe vendeve të tjera të punojnë në këtë drejtim. Gjithashtu, iniciativa të tjera, si Korsitë Blu, Korsitë e Gjelbëra, pikat e kalimit kufitar me një ndalesë me shtetet anëtare të BE-së apo Pikat e Përbashkëta të Kalimit Kufitar ndërmjet vetë vendeve të Ballkanit Perëndimor, duhet të avancohen.
- Për të përmbushur këto hapa dhe më shumë, ne nuk duhet të humbasim kurrë fokusin se kush janë në të vërtetë përfituesit e procesit: bizneset dhe shoqëritë të cilave jemi të privilegjuar t’u shërbejmë dhe t’i përfaqësojmë. Kjo është arsyeja që mezi pres të punoj së bashku me sektorin privat në Shqipëri dhe në të gjithë rajonin për të implementuar hapa konkretë në këtë drejtim.
