Analisti Baton Haxhiu shprehet se zgjidhja për Kosovën do të ishte bashkimi me Shqipërinë. I ftuar në një bashkëbisedim me studentë e pedagogë të Universitetit Europian të Tiranës, nën moderimin e shefes së Departamentit të Komunikimit Prof.Asc.Dr. Belina Budini, analisti Baton Haxhiu foli për situatën historike në të cilën gjendet Kosova sot, për një marrëveshje të mundshme me Serbinë.
Sipas tij, për sa kohë Serbia është shprehur hapur për bashkim të saj me Republikën Serbska të Bosnjës, edhe Kosova nuk ka pse e fsheh këtë ambicie dhe ky është momenti kur është hapur diskutimi për korrigjimin e kufijve. Në Kosovë disa e konsiderojnë një personazh të guximshëm, që artikulon e trazon çështje të nxehta që shumëkush nuk do i mendonte që t’i hapte, disa të tjerë e quajnë edhe “tradhtar” të interesave kombëtare, por statura Baton Haxhiut ia lejon që të jetë ndër zërat që artikulohet e madje ofron arsye e motiv pro marrëveshjes për “korrigjim kufijsh” mes Kosovës dhe Serbisë.
Armik të bashkimit me Shqipërinë, Baton Haxhiu sheh politikën të ndarë në feude si në Kosovë ashtu dhe në Shqipëri. Në këtë konkluzion, Haxhiu shprehet se të tilla situata kanë kaluar dhe Esat Pashë Toptani apo Ahmet Zogu kur është folur për bashkim kombëtar.
Haxhiu qartazi nuk mbështet politikën e BE-së ndër vite, që, sipas tij, e kanë lënë Kosovën në një vegjetim pa të ardhme dhe me një Serbi, e cila vetëm ka përfituar nga BE-ja. “Bashkimi Europian favorizon destabilitetin në Ballkan”- tha Haxhiu, ndërsa thekson se që nga viti 2011 dhe në vijim Serbia ka përfituar nga “mirësia” e BE-së, në aspektin ekonomik dhe politik. Ndërsa Kosova është në një situatë që nuk njihet nga pesë shtete anëtare të BE-së, nuk është pjesë e UNESCO-s, Interpol, apo organizmave të tjerë.
BE-SERBI
Po përmend disa fakte se përse dialogu Kosovë-Serbi ka ardhur te tema e kufirit. Serbia është shteti me më shumë marrëdhënie të kontestuara bilaterale në rajon, me Kosovën, me Bosnjën dhe me Kroacinë. Sidomos ka tensione të vazhdueshme me Kroacinë. Përveç këtyre kontesteve bilaterale, Serbia ka instrumentalizuar komunitetin serb në Kosovë dhe Republikën Serbska në Bosnje. Ky instrumentalizim ka arritur deri aty sa Kosova nuk është njohur ende në organizmat ndërkombëtare, ndërsa Bosnja të jetë vazhdimisht shtet i kontestuar. Bashkimi Europian që nga viti 2011 nuk i ka dhënë hapësirë Maqedonisë dhe e ka kushtëzuar në çështjen e ndryshimit të emrit.
Më pas, ka kushtëzuar për disa çështje Malin e Zi dhe Kosovës i ka vënë kusht demarkacionin. Serbia me gjithë ato kontestime që ka, sot është më përpara në Ballkan në procesin e integrimit dhe anëtarësimit në BE. Në njëfarë mënyrë kjo e ka dëmtuar besueshmërinë e BE-së dhe kjo BE e ka pamundësuar atë që thuhet ndryshim i realitetit në Ballkan. Serbia është i vetmi vend në rajon, që nuk i përmbahet sanksioneve, dhe pse BE ka i vendosur sanksione Rusisë, Serbia asnjëherë nuk ka pasur marrëdhënie të kufizuara me Rusinë për shkak të këtyre sanksioneve. Kjo nuk e ka penguar Serbinë që të hapë procesin e anëtarësimit të Serbisë në BE.
Gjithashtu, Serbia ka hequr nga Kodi Penal i saj kriminalizimin automatik për të gjithë të dënuarit në Gjykatën Speciale për krimet e luftës. Shesheli është deputet në Serbi, edhe pse është i dënuar për krime lufte në Hagë. Përveç kësaj, Serbia ka hequr nga Kodi i saj Penal dhe ndjekjen e kriminelëve të luftës në të gjithë rajonin. Ata nuk ndiqen penalisht. Serbia është i vetmi vend që në një mënyrë ose tjetrën, involvon të gjithë strukturën e të dënuarve në Hagë, në institucionet shtetërore të saj. Por në të njëjtën kohë, kur Serbia nuk penalizon asnjë nga kriminelët e luftës, në Kosovë krijohet Gjykata Speciale. Jo vetëm kaq, në Kosovë, Kodi Penal ndjek të gjithë njerëzit që kanë kryer krime lufte në një vend që e ka pësuar luftën.
SERBËT E VERIUT
Është një territor prej rreth 1005 kilometra katrorë, ku njerëzit jetojnë keq dhe janë të shkëputur nga zhvillimet, por ata dinë një gjë, janë të gatshëm të destabilizojnë Kosovën. Kosova, edhe pse nuk e ka të shpallur kuvendin me dy dhoma, realisht funksionon si e tillë. Sot, serbët e kanë bllokuar atë që quhet votim për grupin negociator për dialogun. Nga ana tjetër, 760 kilometra katrorë janë Presheva, Bujanovci dhe Medvegja, atje shqiptarët jetojnë më keq se serbët e veriut të Kosovës. Në këto dy hapësira ku jetohet keq dhe që BE nuk është kujdesur për ta shpërblyer korrektësinë, vjen dikush dhe thotë, a t’i heqim qafe këto situata. Pse unë kam dalë publikisht dhe përkrah një ide të vrazhdë. Por, me pamundësinë për të ndryshuar situatën, kur duhet të jetohet me këtë statusquo mbase për vite të tëra, cili duhet të jetë qëndrimi i një njeriu që sheh mosfunksionalitetin e këtij rajoni?
Kur sheh se BE nuk të shpërblen për qëndrimet që mban siç ata kanë kërkuar, kur nuk të njohin institucionet ndërkombëtare, OKB, Interpoli, kur pasaporta jote nuk ka vlerë, kur nuk kemi shpresën më të vogël që Franca të njohë Kosovën, por dhe shtete të tjera jo e jo apo Gjermania të bindë Serbinë të njohë Kosovën, nuk ka politikan serb që të marrë guximin dhe njëri që e pati u vra, Xhixhiç dhe ky, (Vuçiç) po bën përpjekje për të hapur Kutinë e Pandorës. Çfarë duhet të bëjë njeriu, ta presë kancerin dhe të jetojë, apo të jetojë me kancerin brenda vetes?! Në Veriun e Kosovës jetojnë 24 mijë serbë. Kjo zonë nuk ka asnjë rëndësi ekonomike për Kosovën, në aspektin territorial ajo është 6% e territorit të Kosovës, asnjë shqiptar nuk mund të shkojë atje për të parë apo shijuar natyrën atje. Në aspektin e sigurisë, sa më shpejt Veriu t’i largohet Kosovës, Kosova do marrë frymë më lirë. Në aspektin ekonomik, Veriu ka vetëm burimet ujore që janë shumë të rëndësishme për Kosovën. Duhet një vendim i dhimbshëm, jemi për shqiptarët e Preshevës që janë rreth 80 mijë, apo për ujin e Veriut që ushqen një pjesë të mirë të popullatës dhe natyrisht dhe pjesën e termocentraleve.
Dhe në këtë shkëmbim, një pjesë e liqenit do t’i takonte Kosovës, sepse Kosova e ka shpronësua me 40 milionë dollarë. Në lidhje me minierën e Trepçës, ajo është 15 për qind në Veri dhe 85% në Kosovë. Në aspektin ekonomik nuk ka asnjë efekt sepse pjesa prodhuese e minierës ndodhet në pjesën e Kosovës dhe jo të veriut. Në Fushë-Kosovë, nga Bujanovci, Presheva dhe Medvegja, janë 17 mijë qytetarë. Medvegja mbetet vetëm me 400 qytetarë, me këtë trend ajo për 10 vjet do të mbetet pa banorë. Diskutimi që shtrohet është se ¼ e territorit e ndan korridori i 10, hekurudha që e lidh me Selanikun. Matanë hekurudhës janë 8100 banorë në 6 fshatra dhe nga ana tjetër e autostradës është e gjitha popullsi shqiptare. Kontesti i bisedimeve aty është te kjo pikë, çfarë bëhet me banorët e 6 fshatrave. Edhe kjo është pjesë e bisedimeve. Varianti i dytë i propozimit është autonomi për serbët e Veriut, 24 mijë banorë. Edhe me paketën Ahtisari Plus, situata në Kosovë do të ishte jofunksionale dhe në pamundësi të njohjes së saj nga shtetet e BE-së.
KUNDËRSHTARËT
Ka dy gjasa që të ndodhin: Një konferencë ndërkombëtare që përcakton kufirin, ose fundin e armiqësisë shqiptaro-serbe, që përfundon me njohjen e Kosovës, futjen në OKB; dhe zgjidhja tjetër, është shumë e paqartë, autonomi serbëve të veriut, por kjo do të krijojë një statusquo armiqësie të pafund mes shqiptarëve dhe serbëve, ndërsa nuk do të shuhet asnjëherë tensioni i shqiptarëve në Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi e Shqipëri. Unë nuk e vras mendjen se çfarë do të bëhet me Ukrainën, me Bosnjë Hercegovinën, Qipron apo vende të tjera. Unë jam shqiptar dhe dua që kjo çështje të përmbyllet. Jam shokuar në reagimet që kam marrë ditët e fundit, se si shqiptarët i frigohen suksesit të idesë së korrigjimit të kufijve të Kosovës me Serbinë. Si në Kosovë, edhe në Shqipëri, njerëzit janë të angazhuar që suksesi të jetë sa më i vogël në këtë pikë.
Të tjerët që e kanë pasur në ëndërr këtë gjë që të ndodhë, por që nuk po ndodh në kohën e tyre, i gëzohen më shumë mossuksesit. Të tjerët mendojnë se çfarë do bëhet me ne nëse Kosova dhe Shqipëria bashkohen. Ka dhe një grup tjetër që e ka pasur kauzë bashkimin e Shqipërisë me Kosovën dhe përnjëherë i humbet argumenti dhe të gjithë po ndërtojnë ide destruktive të mossuksesit. Kjo gjë më ka shokuar shumë në këtë diskutim. Kur kam lexuar historinë, kam kuptuar se përse është krijuar një rrëfim për Esat Pashë Toptanin, për Ahmet Zogun, për Ismail Qemalin etj, të cilët janë gjendur realisht në këto situata, në të cilat gjendemi ne sot. Absolutisht ka një ngjashmëri të hatashme dhe kam kuptuar se koncepti kombëtar nuk është pjekur akoma, mbetet një koncept feudal, ku ka shqiptarizëm, por nuk e duan suksesin e shqiptares, por duan suksesin e feudit të tyre. Kjo më ka tmerruar!
BASHKIMI
Kosova është zorrë qorre dhe nuk ka kurrfarë interesi për askënd. E vetmja gjë që i duhet dikujt Kosova, është kthimi nga ana e Serbisë dhe Rusisë, një sukses moral sot ndaj asaj që i ndodhi në 1999. Serbisë nuk i duhen 24 mijë banorë të Veriut të Kosovës, sepse ajo e di shumë mirë se në çfarëdo varianti, ata 24 mijë banorë pas 10 viteve nuk do jenë asnjë. Nëse Serbia kërkon 1.4 milionë banorët, është Republika Serbska, ku ka 1.4 milionë serbë, pse duhet të flijohemi ne shqiptarët dhe të durojmë pasaktësinë duke u dhënë saktësinë të tjerëve? Pse duhet të flijohemi ne vazhdimisht për shkak të Bosnjës, apo për shkak të Ukrainës?! Pse duhet të vuajmë ne, 2 milionë njerëz për një gjeopolitikë që realisht është në funksion të tyre, por nuk është në funksion të interesit tonë?! Pse kanë të drejtë serbët të bashkohen me Republika Serbska dhe ne nuk paskemi të drejtën të flasim për bashkimin me Shqipërinë?! Pse?!
NDIQE LIVE "PANORAMA TV" © Panorama.al
