Barcelona e Hansi Flikut ka tërhequr vëmendjen e të gjithë botës me aplikimin e pozicionit jashtë loje në këtë sezon.

Nxjerrja 8 herë në pozicion jashtë loje e Kilië Mbapesë në fitoren 0-4 në Madrid bëri që e gjithë bota të kthejë sytë nga Barça edhe për këtë fakt. Natyrisht nuk është Barcelona, as Flik, ata që shpikën pozicionin jashtë loje. Por si mjaft pararendës të tij, Flik ka sjellë diçka ndryshe që meriton të studiohet. Një histori që nis në fillim të viteve 60-të në Belgjikën e Anderlehtit dhe të përsosur në Itali.

Reali i Madridit ka rënë 22 herë në “çarkun” e pozicionit jashtë këtë mbrëmje… Vetëm kaq?

Kjo ishte përgjigja e trajnerit nga Uellsi, Xhon Benxhamin Toshak për shtypin më 1 nëntor 1989, pasi Reali i tij u nënshtrua përballë Milanit në një ndeshje të Kupës së Kampioneve të Europës. Reali i Madridit kishte fituar 1-0, po që rezultoi i pamjaftueshëm pas humbjes 0-2 në ndeshjen e parë në “San Siro”. Skuadra e bardhë kishte rënë sërish në “çarkun” e ngritur nga Arrigo Saki, “offside”, taktikë trendi e imponuar nga Barça e Hansi Flik në këtë sezon. Saki, megjithëse ekspertizën e tij, nuk ishte një shpikës. Nuk ka asnjë noter futbolli ku të shënohet se kush ishte trajneri i parë që shpiku një mënyrë jetese pozicionin jashtë loje. Sidoqoftë, diçka po ndodhte në vitet ’60 në Europën Qendrore.

“EFEKTI SINIBALDI” Pasqyra e pasme të çon te Anderlehti dhe një trajner korsikan, Pierr Sinibaldi, i cili më vonë do të drejtonte Las Palmasin dhe Sporting Gijon të dy në Spanjë. Në futbollin e viteve gjashtëdhjetë, Belgjika nuk bëri shumë zhurmë derisa në vitin 1962 arriti një ndeshje e Kupës së Kampioneve mes Realit të Madridit të Di Stefanos kundër Anderlehtit. Një fitore e lehtë supozohej për Madridin. Në ndeshjen e parë në “Bernabeu”, rezultati ishte befasues 3-3. Në Bruksel, në ndeshjen e dytë, 1-0 për belgët. Anderlehti i kishte përplasur derën në fytyrë Realit me Sinibaldin, që mbrojti një revolucion, “presingun e lartë” dhe “pozicionin jashtë loje”. Dhe offside-i i shekullit të 20-të nuk është offside i sotëm. Pa VAR, aplikimi i pozicionit jashtë loje ishte një ruletë ruse në të cilën flamuri i vijërojtësit dhe atmosfera në tribunë nxisnin reagime. Kjo nuk i ndaloi një grusht guximtarësh të ëndërronin ta linin rivalin e tyre pa përgjigje. Pas Sinibaldit, në radar shfaqen dy trajnerë belgë, Rajmond Gëtals dhe Guj Tis, të cilët do të promovonin të njëjtën filozofi. I pari fillon të gjëmojë nga një klub modest, Saint Truiden. I dyti nga stoli i Beverenit. Nga Belgjika, formohet kështu një treshe me ndikim që lëshon një farë që mbin në Holandë.

FUTBOLLI TOTAL I RINUS MISHELS I ashtuquajturi futboll total u prodhua në territorin holandez. Holanda është atdheu i shkëmbimit të pozicioneve dhe i avancimit të mbrojtjes. Libri fillon të shkruhet nga Rinus Mishels, arkitekt i Ajaksit të parë të lavdishëm deri në vitin 1971, kur zbarkon te Barça, pozicion që e kombinon me kombëtaren holandeze. Në Kupën e Botës 1974, Holanda tregoi në televizion se si u ekzekutua pozicioni jashtë loje. Ata burra flokëgjatë gjenialë dhe talent të udhëhequr nga Johan Krojf mahnitin botën, sepse kur humbisnin topin nxitonin në grup për rivalin që përsëri dhe përsëri t’i nënshtrohej rrjetës së pozicionit jashtë loje. Ndeshjet në Kupën e Botës ’74 kundër Uruguait, Argjentinës apo Brazilit u bënë manuale që nuk janë vjetëruar dhe vazhdojnë të studiohen. Ka veprime në të cilat gjashtë ose shtatë lojtarë bien në një pozicion jashtë loje përpara aftësisë së portokallinjve. Mishels e thjeshtoi magjinë e tij në fjalët: “Ajo që ne bëjmë është të mbrohemi përpara”. Objektivi i asaj prirjeje taktike ishte ta linin rivalin pa kohë për të menduar, gjë që në Argjentinë artikulohej si zvogëlim i hapësirave me një tjetër frymëzim, Çezar Luis Menoti, një trajner i destinuar të linte një trashëgimi.

REVOLUCIONI I ARRIGO SAKIT Çdo teori strehon dikë që e çon atë në ekstrem. Në katalogun e të mëdhenjve duhet të vendosim Arrigo Sakin, një trajner pa origjinë futbolli, i cili mbërriti në Milano në vitin 1987 për të revolucionarizuar mënyrën e shikimit të futbollit. Të luaje kundër asaj skuadre ishte torturë taktike. Me thirrjen e Milanit të shprehur nga Franko Barezi, skuadra dilte përpara për të neutralizuar sulmin e rivalit. Krahas tij vepronin Tasoti, Kostakurta dhe Maldini, një kuartet që u recitua në fluturim. Van Basten, një nga legjionarët që nuk e kuptoi kurrë udhëheqësin e atij plani vetëvrasës, shënon në kujtimet e tij se në hotele disa shoqërues dëgjuan thirrjet “offside, offside” nga dhoma e Sakit në agim. Reali i Madridit e pësoi atë revolucion taktik në dy sezone radhazi në Kupën e Kampioneve, 1988-89 dhe 1989-90, me Toshak në krye, ditën që Reali i Madridit ra 22 herë në kurthin e pozicionit jashtë loje, i pari prej tyre vetëm pas 30 sekondash lojë. Vetëm në pjesën e parë, Reali u zu në këtë pozicion në minutat një, tre, katër, tetë, njëzet e një, njëzet e gjashtë, tridhjetë e nëntë, dyzet e një, dyzet e katër dhe dyzet e pesë! Butragenjo e përmblodhi ndjesinë e me një frazë që ka mbetur në histori: “Ata dukeshin si 20, dhe ne si dhjetë”. Gulit u shpreh së fundmi për gazën “Marca” se Milani “e bëri fushën shumë të vogël”. Ndërkohë, antidotat dhe pasojat u përhapën në të gjithë universin e topit. Në Kolumbi u shfaq figura e Paço Maturanës, një tjetër doktor i cili me Nacional të Medelinit bëri emër në pasarelën teknike. Skuadra kolumbiane e shtyu Milanin në maksimum në finalen Interkontinentale të vitit 1989, në të cilën humbi vetëm 1-0. Maturana e përmblodhi taktikën e tij kështu: “Ne mbrohemi për ta bërë mbrojtjen artin e sulmit”.

ANTIDOTI I GËTALS DHE SULMI NDAJ FLAMURIT Milani i Sakit fitoi Kupën e Kampioneve në vitin 1989 dhe 1990. Në edicionin e vitit 1991, kur dukeshin si një skuadër e blinduar, e pathyeshme, u çiftuan në çerekfinale kundër Olimpikut të Marsejës të lulëzuar… të Rajmond Gëtals. Dueli ishte një provë nga fillimi në fund me dy skuadra të vendosura për pozicion jashtë loje. 1-1 në Milano dhe 1-0 në Marsejë. Ndeshja në vetvete shkatërroi lojën e ndershme. Në minutën e 87-të stadiumi “Velodrome” u çakërdis, duke bërë që ndeshja të ndërpritej. Milani zgjodhi të mos kthehet në fushën e lojës duke kërkuar skualifikimin e francezëve. Truku shkoi keq dhe UEFA e sanksionoi Milanin me një vit pa luajtur në Evropë. Gëtals ishte “bravandreqësi” i epokës Saki. Vite më vonë, në 1998-ën, Saki zgjeroi teorinë e tij për Atletikon e Madridit. Italiani qëndroi në detyrë pak, por kohë e mjaftueshme që metodat e tij të mos harroheshin. Një nga ushtrimet e tij më të përsëritura ishte i ashtuquajturi “sulm mbi flamurin”. Ai konsistonte në vendosjen e njëmbëdhjetë lojtarëve në gjysmën e fushës ku ishin vendosur flamuj me ngjyra të ndryshme. Tekniku bërtiste e verdhë, e kuqe, blu, etj., dhe lojtarët shkonin të gjithë pas atij flamuri që përmendte trajneri. Saki regjistronte stërvitjen dhe korrigjoi pozicionet e lojtarëve. Kur stërvitej me topin, linja e katër mbrojtësve bënte fizarmonikën, duke shkuar lart e poshtë vijës.

PUNA E POZICIONIT TË KËMBËS Santi Denia, trajneri aktual U-21 dhe ekipit olimpik të Spanjës, ishte një anëtar qendror i atij ekipi bardhekuq me Sakin, të cilin ai e konsideron “një gjeni futbolli, si Krojf apo Guardiola”. Sa i përket kësaj metode pune, Santi Denia thekson se si “Sakit i pëlqente që skuadra të ishte bashkë. Ai kishte prioritet punën në mbrojtje. Madje ai na tha se si t’i vendosnim këmbët. E gjithë kjo kërkon shumë stërvitje”. Santi Denia, i cili operoi si qendërmbrojtës në mbrojtje me Shamot, Agilera, Njegus, Torrizi, Serena dhe Toni Munjoz, ndër të tjera, kujton se ata në atë pozicion “janë ata që duhet të jenë më të përqendruar. Nëse ka ndonjë gabim, ka një mundësi të qartë kundër, çelësi është të zvogëloni hapësirën, të dini se si të lëvizni kur ka një pasim prapa nga kundërshtari ose nëse një kundërshtar ka bërë një kontroll të keq”. Trajneri vlerëson se pozicioni jashtë loje “është i komplikuar si për ta ekzekutuar ashtu edhe për të mos rënë në të. Në Barça mund të shihni se ata besojnë në të dhe e shohin që funksionon. Kjo arrihet me orë stërvitje. Linja është pothuajse perfekte. Është mirë t’i shohësh dhe kur kanë pësuar një problem vazhdojnë të besojnë në të”. Kiko, sulmuesi i Atletikos në atë kohë nën Sakin, pranoi se kishte mësuar më shumë me Sakin në pesë muaj sesa në shtatë vitet e mëparshme si profesionist. Sulmuesi tregoi se kishte pasur biseda me italianin pothuajse deri në agim. Piçi Alonso, ishlojtar dhe trajner, dhe tani një komentues i “Movistar”, pranon se pozicioni jashtë loje i Barçës së Flick “e ka befasuar atë për atë se sa mirë po ia dalin. Nuk është e lehtë të koordinosh gjithçka. Dallimi mes kësaj Barçe dhe viteve të tjera është se të gjithë vrapojnë dhe presin.

MJETET PËR TË SHMANGUR KURTHIN Alonso rishikon mënyrat për të studiuar këtë strategji dhe për ta kapërcyer atë. “Rivalët po mendojnë dhe po studiojnë se si ta shmangin atë. Për shembull, për sulmuesit nuk është e nevojshme të bëjnë lëvizje vertikale, por përkundrazi të vrapojnë përgjatë vijës së mbrojtjes horizontalisht dhe më pas të ndryshojnë drejtim. Ai që e bëri atë në mënyrë të jashtëzakonshme ishte Hugo Sançez”.

BAREZI DHE RËNDËSIA E NJË LIDERI Saki nuk e shpiku, por analistët e pozicionit jashtë loje janë thuajse në një mendje se skuadra që ka bërë më mirë se kushdo pozicionin jashtë loje ka qenë Milani i Arrigo Sakit. Për më tepër, ata kishin një lider si Franko Barezi. Milani nuk e bëri këtë në çdo ndeshje, e bëri kur vendoste Barezi. Dhe e veçanta është se “pozicioni jashtë loje” i ndjek drejtorët e orkestrës edhe pasi muzika të ketë mbaruar. Në vitin 1997, një homazh për mbrojtësin legjendar të Milanit u festua me një ndeshje në “San Siro” midis Milanit dhe një ekipi ndërkombëtar që përfundoi 5-1 për italianët. Ndonëse një takim për argëtim, liberoja e Milanit të Sakit (Barezi) u kujdes të urdhëronte pozicionin jashtë loje sikur të ishte një takim zyrtar për habinë e të gjithëve!

LEDJO SEFERKOLLI-PANORAMASPORT.AL

NDIQE LIVE "PANORAMA TV"

---