Zëvendëspresidentja Kamala Harris dhe ish-presidenti Donald Trump, të dy në garë për Shtëpinë e Bardhë, patën një natë më parë debatin e tyre të parë presidencial, në kuadër të zgjedhjeve të këtij viti.
Debati 90-minutësh u mbajt në Qendrën Kombëtare të Kushtetutës në Filadelfia, ku Trump dhe Harris argumentuan çështjen e tyre për Shtëpinë e Bardhë.
Ndërsa kandidatët demokratë dhe republikanë debatuan për temat më të ngutshme me të cilat përballet kombi, ABC News kontrolloi drejtpërdrejt deklaratat e tyre për përgjigjet që ishin të ekzagjeruara, që kishin nevojë për më shumë kontekst ose ishin të rreme.
Pretendimi i Harris: 16 laureatë Nobel thonë se plani i Trump do të rriste inflacionin dhe do të na çonte në një recesion.
Kontrolli i faktit: Kryesisht i vërtetë
Harris përshkruan saktë atë që laureatët e Nobelit thanë për inflacionin gjatë presidencës së Trump.
Por ndërsa grupi e përshkruan axhendën e Harris si “shumë superiore” se ajo e Trump, letra e tyre nuk parashikon në mënyrë specifike një recesion deri në mes të 2025. Përkundrazi, grupi shkroi: “Ne besojmë se një mandat i dytë i Trump do të kishte një ndikim negativ mbi pozitën ekonomike të SHBA-së në botë dhe një efekt destabilizues në ekonominë e brendshme të SHBA-së”.
Pretendimi i Harris: Trump dëshiron një “taksë 20% për mallrat e përditshme” që do t’u kushtonte familjeve rreth 4000 dollarë më shumë në vit.
Kontrolli i faktit: E vërtetë, por ka nevojë për kontekst
Trump ka propozuar një tarifë universale “10-20%” për të gjitha importet amerikane, nga makinat dhe pajisjet elektronike, produktet ushqimore dhe shumë mallra të tjera. Ai ka propozuar gjithashtu një tarifë prej 60% për importet nga Kina.
Harris e quajti planin “taksa e shitjeve të Trump”, megjithëse ish-presidenti nuk e ka propozuar në mënyrë eksplicite një taksë të tillë. Ekonomistët e pavarur, megjithatë, thonë se tarifat e propozuara të importit do të rezultonin pa dyshim në çmime më të larta për konsumatorët amerikanë në të gjithë bordin.
Ndikimi i saktë financiar mbi familjet është i vështirë të parashikohet dhe vlerësimet ndryshojnë shumë – nga kosto shtesë vjetore për familje prej 1700 dollarë në gati 4000 dollarë, në varësi të studimit. Trump nuk ka bërë thirrje për ndonjë rritje të taksave për familjet amerikane.
Pretendimi i Trump-it: “Ne kemi inflacion siç shumë pak njerëz e kanë parë ndonjëherë më parë. Ndoshta më i keqi në historinë e kombit tonë.”
Kontrolli i faktit: E rreme
Është e vërtetë që në fillim të presidencës së Joe Biden norma vjetore e inflacionit arriti kulmin në afërsisht 9% (qershor 2022), por kjo nuk është më e larta që ka qenë ndonjëherë. Ka disa shembuj të normës së inflacionit shumë më të lartë se 9% në SHBA, duke përfshirë në pasojat e menjëhershme të Luftës së Dytë Botërore dhe gjatë embargos së naftës dhe mungesave të fundit të viteve ’70 dhe fillimit të viteve 1980, kur norma e inflacionit arriti kulmin në 14.5 %.
Norma e inflacionit në korrik 2024 është në 2.9% inflacion vjetor, më i ulëti që ka qenë në tre vjet. Duhet të theksohet gjithashtu se Presidenti Biden ka pretenduar se ai ka trashëguar një normë të lartë nga paraardhësi i tij. Në fakt, inflacioni ishte 1.4% kur ai mori detyrën.
Pretendimi i Harris: “Trump na la papunësinë më të keqe që nga Depresioni i Madh”.
Kontrolli i faktit: Duhet kontekst
Shkalla e papunësisë arriti kulmin në 14.8% në prill 2020 kur Trump ishte në detyrë, ky ishte me të vërtetë niveli më i lartë që nga Depresioni i Madh, sipas Byrosë së Statistikave të Punës.
Por papunësia ra me shpejtësi në 6.4% në janar 2021 në kohën kur Trump u largua nga detyra, pasi ekonomia filloi të ribalancohej. Dhe kjo normë papunësie prej 6.4% është akoma më e mirë se kulmi prej 10% gjatë Recesionit të Madh në tetor 2009.
Nëse eliminohen statistikat e pandemisë, shkalla më e ulët e papunësisë nën qeverisjen Trump ishte pak më e lartë se pika më e ulët nën Biden. Të dyja ishin të mira, 3.5% nën Trump dhe 3.4% nën Biden në nivelin më të ulët përkatësisht, sipas të dhënave të dhëna nga Banka e Rezervës Federale të St. Louis dhe Byroja e Statistikave të Punës.
Pretendimi i Harris: Trump “vrau” projektligjin që do të kishte siguruar kufirin
Kontrolli i faktit: E vërtetë
Në fillim të këtij viti, një grup dypartiak senatorësh zbuloi një plan prej 20 miliardë dollarësh për të forcuar ndjeshëm sigurinë përgjatë kufirit SHBA-Meksikë. Sipas projektligjit do të ishin shtuar qindra agjentë të patrullës kufitare dhe ICE dhe oficerë të azilit, ndërtimi një muri të ri kufitar, objektet e zgjeruara të paraburgimit, mbyllje plotësisht t kufirit, etj.
Sindikata e Patrullës Kufitare, e cila ka miratuar më parë Trump, e mbështeti publikisht projektligjin. Por disa orë pasi projektligji u zbulua më 5 shkurt, Trump i kërkoi partisë së tij të kundërshtonte projektligjin, edhe pse shumë republikanë kanë kaluar vite duke lobuar për disa nga masat e sigurisë të përfshira në marrëveshje.
Projektligji dështoi në një votim kyç procedural të Senatit në maj, me të gjithë republikanët përveç njërit që votuan kundër tij, duke përfshirë të gjithë ata të përfshirë në hartimin e marrëveshjes.
Pretendimi i Trump: Emigrantët nga Haiti hanë kafshë shtëpiake në Ohajo
Kontrolli i fakteve: E gabuar
Sipas qytetit të Springfield, Ohio, këto pretendime janë të rreme. Një zëdhënës i qytetit i tha ABC Neës se nuk ka pasur raporte të besueshme ose pretendime specifike për kafshët shtëpiake të dëmtuara, lënduara ose keqtrajtuara nga individë në komunitetin e emigrantëve.
Thashethemet se emigrantët nga Haiti po vjedhin dhe hanë kafshë atje janë përhapur pas një sërë pretendimesh të përhapura gjerësisht në internet, të përforcuara nga postimet në mediat sociale nga figurat kryesore politike ditët e fundit.
Pretendimi i Harris: Trump ‘synon të zbatojë’ Projektin 2025
Kontrolli i faktit: Duhet kontekst
Aleatët konservatorë dhe ish-këshilltarët e Donald Trump publikuan një plan politikash prej 900 faqesh në prill 2023 për të ndihmuar një tranzicion të ri të administratës republikane në pushtet. Përpjekja e quajtur Projekti 2025, u organizua nga Fondacioni Heritage, një institut i shquar i krahut të djathtë.
Ai detajon propozimet për stafin e qeverisë dhe ristrukturimin e agjencive federale, shkrimin e rregulloreve, menaxhimin e ekonomisë dhe garantimin e sigurisë kombëtare.
Harris pretendon se Trump ka ndërmend të zbatojë planin të detajuar dhe të rrezikshëm nëse ai fiton një mandat të dytë. Por Trump mohon çdo lidhje me Projektin 2025, duke thënë në mediat sociale në korrik: “Unë nuk e kam parë atë, nuk e kam idenë se kush është në krye të tij”, dhe gjithashtu denoncoi publikisht përmbajtjen e tij si seriozisht ekstreme.
“Unë nuk pajtohem me disa nga gjërat që ata po thonë dhe disa nga gjërat që ata po thonë janë absolutisht qesharake dhe të zymta”, ka postuar Trump në rrjetet sociale.
Megjithatë, shumë nga prioritetet e dokumentit mbështeten gjerësisht nga Trump, duke përfshirë ndërtimin e një muri kufitar, dëbimin masiv të emigrantëve pa dokumente dhe ndalimin e sportistëve transgjinorë nga sportet e grave, ndër të tjera.
Pretendimi i Harris: Nëse Donald Trump do të rizgjidhet, ai do të nënshkruajë një ndalim kombëtar të abortit.
Kontrolli i faktit: E rreme
Trump ka thënë se “nuk është penduar” në përzgjedhjen e gjyqtarëve të Gjykatës së Lartë që rrëzuan të drejtën kushtetuese për një abort. Por ai gjithashtu ka premtuar vazhdimisht se nëse zgjidhet, ai nuk do të nënshkruajë një ndalim federal të abortit në ligj dhe do t’ia lërë çështjen shteteve.
Një pyetje e hapur këtë vit kishte qenë nëse ai do të zbatonte Aktin Comstock, një ligj i 1873 që ndalon dërgimin e materialeve postare të përdorura në aborte.
Ndër të tjera, ligji do ta bënte të paligjshme dërgimin e ilaçit mifepristone, i cili përdoret për të ndërprerë shtatzënitë e hershme. Administrata e Biden ka thënë se ligji është i pazbatueshëm sepse ilaçi ka përdorime mjekësore të tjera përveç abortit dhe do të ishte e pamundur të dihej se si po përdorej ilaçi.
Pretendimi i Trump: “Ata nuk pushuan askënd që kishte të bënte me Afganistanin”.
Kontrolli i faktit: E vërtetë, por ka nevojë për kontekst.
Është e saktë që askush me një rol të drejtpërdrejtë në tërheqjen kaotike të trupave amerikane nga Afganistani në vitin 2021 nuk është mbajtur publikisht përgjegjës.
Trump duket se po i referohet në mënyrë specifike një sulmi vetëvrasës me bombë që vrau 13 anëtarë të shërbimit amerikan. Komanda Qendrore e SHBA-së përfundimisht arriti në përfundimin se bombardimi nuk ishte i parandalueshëm dhe se anëtarët e një ekipi snajperist marins gabuan kur u thanë të tjerëve se kishin sulmuesin vetëvrasës në sytë e tyre.
Trump, republikanët e Kongresit dhe disa familje Gold Star thonë se besojnë se këto hetime nuk kanë shkuar aq larg sa duhet.
Pretendimi i Trump: Kamala Harris dëshiron të ndalojë fracking
Kontrolli i faktit: Duhet kontekst
Është e vërtetë që Harris dikur bëri thirrje për të ndaluar krejtësisht fracking, por që atëherë ajo ka thënë se ka ndryshuar pikëpamjen e saj të politikës.
Fracking është një teknikë e përdorur në nxjerrjen e naftës dhe gazit natyror nga formacionet shkëmbore nëntokësore.
Harris tha gjithashtu se ajo mbështeti përpjekjet e Kalifornisë për të ndaluar praktikën në shtetin e saj të origjinës kur ishte prokurore e përgjithshme e shtetit. Sidoqoftë, ajo përfundimisht ndryshoi pikëpamjen e saj për frakingun kur u bë kandidatja e Bidenit në vitin 2020.
Pretendimi i Trump: “Doja t’ju jepja 10,000 ushtarë Gardës Kombëtare. Ata më refuzuan. Nancy Pelosi më refuzoi.’
Kontrolli i faktit: E rreme
Raporti përfundimtar nga Komiteti i Përzgjedhur dypartiak për Hetimin e Sulmit të 6 janarit në Kapitolin e Shteteve të Bashkuara, përcaktoi se nuk kishte asnjë provë për të mbështetur pretendimin se Trump dha një urdhër për të pasur 10,000 trupa gati për 6 janar.
Raporti citonte ushtruesin e detyrës së Sekretarit të Mbrojtjes të Presidentit Trump, Christopher Miller, i cili hodhi poshtë drejtpërdrejt këtë pretendim, duke thënë: “Nuk kishte asnjë urdhër të drejtpërdrejtë nga Presidenti për të vendosur 10,000 trupa në gatishmëri për 6 janar.
Në vend të kësaj, raporti vuri në dukje se kur Trump përmendi atë numër trupash, nuk ishte për të mbrojtur Kapitolin, por se ai “kishte hedhur idenë e vendosjes së 10,000 Gardistëve Kombëtarë për ta mbrojtur atë dhe mbështetësit e tij nga çdo kërcënim i supozuar.
Harris: Nëse zgjidhet, Trump do të ishte i imunizuar nga ndjekja penale
Kontrolli i faktit: Pjesërisht e vërtetë
Zëvendëspresidentja Harris pretendoi se Trump do të ishte imun ndaj çdo sjelljeje të keqe.
Gjykata vendosi që presidentët dhe ish-presidentët “nuk mund të ndiqen penalisht për ushtrimin e kompetencave të tij themelore kushtetuese”. Gjykata tha gjithashtu se presidentët gëzojnë “të paktën imunitet të supozuar për akte zyrtare, të përkufizuara gjerësisht si veprime brenda perimetrit të jashtëm të përgjegjësive zyrtare, por jo dukshëm përtej autoritetit të tij”.
Ndërsa vendimi është interpretuar gjerësisht si dhënie e mbrojtjes së gjerë për një president, gjykata tha se presidentët “nuk janë mbi ligjin” dhe nuk gëzojnë imunitet absolut, duke lënë hapësirë për një grup të ngushtë rastesh ku një president aktual ose ish-president mund të përballet me krimin dhe ndjekje penale. Nuk ka gjithashtu imunitet për aktet “jozyrtare”, tha gjykata.
Pretendimi i Trump: Ai tha se i dha fund gazsjellësit Nord Stream 2 dhe Biden e ktheu atë në ditën e parë.
Kontrolli i faktit: Kryesisht i rremë
Nord Stream 2 është një tubacion nënujor që do t’i kishte lejuar Rusisë të rriste eksportet e gazit natyror në Evropën Perëndimore duke anashkaluar Ukrainën dhe duke i privuar Kievit miliarda dollarë tarifa aksesi.
Është e vërtetë se në vitin 2019, Trump njoftoi sanksione që ndaluan ndërtimin e tubacionit. Por deri në atë pikë, tubacioni ishte pothuajse i përfunduar me një shumicë të projektit që ndodhte nën presidencën e Trump, sipas një analize të vitit 2020 nga Shërbimi i Kërkimeve të Kongresit .
Biden më vonë hoqi dorë nga sanksionet kundër ndërtuesit të gazsjellësit me kërkesë të Gjermanisë në vitin 2021, por rivendosi dënimet vitin e ardhshëm pasi Rusia pushtoi Ukrainën.
Pretendimi i Harris: Marrëveshja e Trump me talebanët është fajtore për tërheqjen kaotike në Afganistan.
Kontrolli i faktit: Duhet kontekst
Mbikëqyrësi më i lartë i qeverisë për luftën në Afganistan fajëson marrëveshjen e vitit 2020 të Trump me talebanët si faktorin e vetëm më të rëndësishëm në rënien e shpejtë të forcave të Afganistanit një vit më vonë. Por e njëjta zyrë thotë gjithashtu se vendimi i Bidenit për t’iu përmbajtur një date të caktuar të tërheqjes së trupave amerikane ishte gjithashtu një faktor.
Marrëveshja e Trump me talebanët kërkonte tërheqjen e forcave amerikane deri në maj 2021 dhe lirimin e 5,000 luftëtarëve të saj nga burgjet afgane për sa kohë që ata ranë dakord të mos sulmonin forcat amerikane.
Sipas Inspektorit të Përgjithshëm Special për Rindërtimin e Afganistanit, marrëveshja u pa nga forcat afgane si një sinjal se SHBA-ja po ia dorëzonte Afganistanin armikut ndërsa nxitonte të dilte nga vendi.
Trump gjithashtu kishte ulur nivelin e trupave amerikane në pikën më të ulët në luftën 20-vjeçare dhe forcat afgane nuk ishin të përgatitura për të marrë kontrollin, sipas inspektorit të përgjithshëm.
Ndihmësit e Biden thonë se situata e dobët e sigurisë kur ai mori detyrën në janar 2021, e vendosi presidentin e sapozgjedhur në një pozicion pothuajse të pamundur. Biden mund të kishte dërguar trupa amerikane në vend në përpjekje për të forcuar qeverinë e dobësuar afgane.
Por, duke vepruar kështu do të kishte zgjatur atë që ishte tashmë lufta më e gjatë e vendit dhe do t’i vinte forcat amerikane në rrezik të sulmeve të reja nga talebanët.
Sipas inspektorit të përgjithshëm, njoftimi i Biden se ai do t’i përmbahej datës së tërheqjes në vitin 2021 kontribuoi në moralin e dobët midis trupave afgane, duke i hapur rrugën një kolapsi të qeverisë dhe marrjes pasuese të Talibanëve.
Pretendimi i Trump: Harris dhe Walz mbështesin abortin në muajin e shtatë, në muajin e tetë, në muajin e nëntë… Dhe ndoshta pas lindjes.’
Kontrolli i faktit: E rreme
Trump ka pohuar se demokratët në disa shtete lejojnë vrasjen e një foshnjeje pas lindjes. Kjo është e rreme.
Nuk ka asnjë shtet që lejon vrasjen e foshnjës pas lindjes. Vrasja e foshnjave është e paligjshme në të 50 shtetet e SHBA. Pretendimi i tij i rremë buron nga një refuzim nga shumë demokratë për të mbështetur çdo kufizim ligjor për abortin dhe ai i referohet në mënyrë specifike komenteve të ish-guvernatorit të Virxhinias Ralph Northam, një mjek, i cili dikur tha se në raste të rralla, të shtatzënisë së vonë, kur fetuset janë të paqëndrueshme, mjekët lindin fëmijën, e ringjallin nëse nëna dëshiron dhe më pas bëjnë një diskutim me nënën.
Ndërsa shumica e shteteve që lejojnë abortin e bëjnë këtë vetëm deri në qëndrueshmërinë e fetusit, ka disa shtete, duke përfshirë Kolorado, Nju Xhersi, Nju Meksiko, Oregon, Vermont dhe shtetin e origjinës së guvernatorit Tim Ëalz në Minesota, që nuk vendosin një kufi ligjor për abortin.
Mbrojtësit për të drejtat e abortit thonë se mungesa e pasojave ligjore pas përgjegjësisë së fetusit nuk do të thotë se mjekët do të përpiqen të ndërpresin shtatzënitë e plota dhe të shëndetshme.
Në fakt, aksesi në procedurat e vonshme është i kufizuar, i kushtueshëm dhe kompleks nga ana mjekësore, zakonisht bëhet vetëm kur jeta e një gruaje kërcënohet ose fetusi nuk pritet të mbijetojë.
Shumë demokratë thonë se duan të miratojnë legjislacionin që do të kodifikonte vendimin e Gjykatës së Lartë të vitit 1973, Roe kundër wade, i cili mbron të drejtat e abortit deri në realizueshmëri.
Pretendimi i Trump-it: Trump tha se i humbi zgjedhjet e 2020-ës për një ‘teknik’ sepse gjyqtarët përcaktuan se atij i mungonte qëndrimi në paditë zgjedhore.
Kontrolli i faktit: E rreme
Trump humbi zgjedhjet e 2020 pasi Biden fitoi 306 vota elektorale, krahasuar me 232 vota elektorale të Trump.
Pas humbjes së zgjedhjeve të vitit 2020, Trump dhe aleatët e tij ngritën më shumë se 60 padi për të kundërshtuar rezultatin e zgjedhjeve, shumica dërrmuese e të cilave u pushuan ose u hodhën poshtë.
Shumë prej çështjeve u pushuan për shkak se paditësit e çështjeve nuk mund të provonin një lidhje mjaft të fortë me veprimin që ata kundërshtonin. Mospasja e qëndrimit është një arsye e zakonshme dhe e justifikuar ligjërisht për pushimin e një çështjeje.
Pretendimi i Trump-it: Administrata Biden la pajisje ushtarake të reja të bukura në Afganistan në vlerë prej 85 miliardë dollarësh që u kapën nga talebanët.
Kontrolli i faktit: E rreme
Kjo nuk është e saktë, pasi 83 miliardë dollarë është një vlerësim i të gjithë shumës së shpenzuar nga SHBA në asistencën e sigurisë në Afganistan që nga viti 2001.
Megjithatë, Inspektori i Përgjithshëm i Departamentit të Mbrojtjes vlerëson se 7.12 miliardë dollarë pajisje të financuara nga SHBA u kapën nga talebanët kur SHBA u tërhoqën. Sipas mbikëqyrësit të qeverisë, kjo sasi përfshin 78 avionë, rreth 9,500 municione ajrore-tokë, 40,000 automjete, 300,000 armë dhe pothuajse të gjitha pajisjet e shikimit të natës, mbikëqyrjes, komunikimit dhe biometrike të ofruara për forcat afgane.
Pretendimi i Harris: Harris tha për Central Park 5, “Trump nxori një reklamë në faqe të plotë duke bërë thirrje për ekzekutimin e tyre”
Kontrolli i faktit: E vërtetë
Jo shumë kohë pasi Central Park Five u arrestuan, Trump vendosi reklama me faqe të plota në gazetat e Nju Jorkut duke i kërkuar Nju Jorkut të rikthejë dënimin me vdekje. “Këta grabitës dhe vrasës duhet të detyrohen të vuajnë dhe, kur vrasin, ata duhet të ekzekutohen për krimet e tyre”, thuhej në reklamë, sipër firmës së Trump.
Pretendimi i Harris: Trump shkëmbeu letra dashurie me Kim Jong Un
Kontrolli i faktit: E rreme
Trump shkëmbeu letra me Kim Jong Un në gusht 2018 pasi të dy liderët mbajtën një samit së bashku në Singapor në qershor 2018. Trump shkroi në Tëitter duke falënderuar liderin e Koresë së Veriut “për letrën tuaj të bukur – mezi pres t’ju shoh së shpejti”.
Shtëpia e Bardhë në atë kohë tha se Trump i dërgoi një përgjigje udhëheqësit të Koresë së Veriut, por Shtëpia e Bardhë nuk dha detaje se çfarë ishte në letrën e Kim Jong Un ose çfarë ishte në përgjigjen e Trump.
Në gusht 2019, Trump tha se mori një “letër shumë të bukur” nga udhëheqësi i Koresë së Veriut Kim Jong Un kur foli me gazetarët.
Në shtator 2018, Trump i tha një turme në një tubim të fushatës se dikur pati një bisedë të ashpër mes dy liderëve, “dhe më pas ne ramë në dashuri”.
Pretendimi i Trump-it: Trump pretendoi se ai ndoshta ka marrë një plumb në kokë për shkak të Harris.
Kontrolli i faktit: E rreme
Trump sugjeroi se atentati i 13 korrikut mund të ketë qenë për shkak të Harris. FBI nuk ka vendosur një motiv që shpjegon pse Thomas Mattheë Crooks qëlloi mbi Trump.
Trump tha: “Ky është ai që ka armatosur, jo unë. Ajo ka armatosur. Ndoshta kam marrë një plumb në kokë për shkak të gjërave që thonë për mua. Ata flasin për demokracinë, unë jam një kërcënim për demokracinë. Ata janë kërcënim për demokracinë”.
Pretendimi i Harris: Nga sot, nuk ka asnjë anëtar të ushtrisë së Shteteve të Bashkuara që është një detyrë aktive në një zonë luftimi, në ndonjë zonë lufte në mbarë botën, për herë të parë këtë shekull”.
Kontrolli i faktit: E rreme
Harris duket se po përdor një përkufizim të ngushtë të asaj që përbën një zonë luftarake, sepse ka trupa ushtarake amerikane në Lindjen e Mesme që janë nën sulm vdekjeprurës gjatë vitit të kaluar.
Aktualisht ka 2,500 trupa ushtarake amerikane në Irak dhe më shumë se 900 personel ushtarak amerikan në Siri, të cilët janë në një mision për të mbështetur forcat lokale për të parandaluar një ringjallje nga ISIS.
Ndërsa trupat në të dy vendet janë kryesisht të përfshira në një rol këshillues, disa prej tyre janë gjithashtu të angazhuar në misione të rrezikshme kundër terrorizmit kundër ISIS. Por kërcënimi i vërtetë për këto trupa gjatë vitit të kaluar ishin sulmet e përsëritura kundër bazave amerikane në të dy vendet nga grupet e milicisë të mbështetur nga Irani, të cilat nisën më shumë se 170 sulme me raketa dhe drone.
Pretendimi i Trump: Irani ishte i shkatërruar nën Donald Trump. Tani Irani ka 300 miliardë dollarë sepse ata hoqën të gjitha sanksionet që kisha unë.’
Kontrolli i faktit: Kryesisht i rremë, ka nevojë për kontekst
Trump pohoi se nëse ai do të ishte në detyrë, sulmi i 7 tetorit të Hamasit ndaj Izraelit nuk do të kishte ndodhur kurrë, sepse sponsori kryesor i grupit terrorist, Irani, nuk kishte para për terror. Megjithatë, Irani ka qenë mbështetësi kryesor i Hamasit për dekada, duke përfshirë edhe presidencën Trump.
Të dhënat e marra nga brenda Gazës nga Forcat e Mbrojtjes izraelite dhe të verifikuara nga media të pavarura të lajmeve, tregojnë se Teherani derdhi dhjetëra miliona dollarë gjatë administratës Trump.
Dy nga këshilltarët kryesorë të Trump për çështjet e Lindjes së Mesme pohuan gjithashtu se Irani po furnizonte Hamasin dhe grupet e tjera terroriste palestineze me 100 milionë dollarë çdo vit në një shkrim të botuar në 2019. Trump tha gjithashtu se Irani fitoi 300 miliardë dollarë sepse administrata Biden-Harris hoqi të gjitha sanksionet që kishte vendosur ndaj Iranit.
Pretendimi i Trump: Evropa i jep miliarda më pak Ukrainës sesa SHBA-ja
Kontrolli i faktit: E rreme
Trump tha se SHBA ka dhënë 250 miliardë ose më shumë në ndihmë për Ukrainën, duke pretenduar se vendet evropiane ndërkohë kanë paguar 150 miliardë dollarë më pak, pavarësisht se janë prekur drejtpërdrejt nga lufta.
“Ju hidhni një sy se çfarë po ndodh, ne jemi për 250 deri në 275 miliardë. Ata janë në 100 deri në 150, “tha Trump.
Në realitet, ndërsa SHBA është lehtësisht donatori më i madh i vetëm në Ukrainë, vendet evropiane së bashku kanë dhënë shumë më shumë dhe pjesa e tyre kohët e fundit është rritur.
Sipas gjurmuesit të ndihmave në Ukrainë të Institutit Kiel , SHBA deri më tani i ka dhënë Ukrainës rreth 109 miliardë dollarë në ndihmë ushtarake dhe humanitare, me rreth 25.7 miliardë dollarë ende për t’u ndarë.
Vendet evropiane kanë zotuar më shumë se 196 miliardë dollarë, që është 87 miliardë dollarë më shumë se SHBA, sipas gjurmuesit të Institutit Kiel. Megjithatë, 85 miliardë dollarë prej tyre gjithashtu mbeten për t’u ndarë./abcnews.go.com
NDIQE LIVE "PANORAMA TV" © Panorama.al
