Ju kujtohet cic-mici, pozicioni artificial jashtë loje i Besës së famshme të viteve ‘70-të? Çfarë ishin këto shpikje, risi unike dhe moderne për kohën, që për vite shtangën jo vetëm mjedisin futbollistik shqiptar, por edhe atë të huaj? Cilët ishin ideatorët, protagonistët, motivet e atyre modeleve të lojës, asaj fantazie që u kthye në art, dhe që edhe sot, pas 60 vitesh, kujtohen me nostalgji nga të gjithë?

Prej vitesh në Itali, në Xhulianova ku banon me familjen, Zen Mullaliu, mbrojtësi dhe mesfushori elegant, i rikthehet asaj kohe kur Besa e tij shkëlqente. “Kam qenë 20 vjeç, shumë dekada kanë kaluar e do të kalojnë, por cic-mici dhe pozicioni artificial jashtë loje nuk do të harrohen…”, thotë për gazetën “Bekja” kavajas, një nga futbollistët me karrierën më të gjatë në vendin tonë pasi ka luajtur nga vitit 1965, deri në vitin 1985, vetëm me fanellën e Besës. “Me ‘off-side’ artificial, i çmendëm. Të gjithë e kishin të vështirë kur luanin me ne. Bet Vila kishte shumë simpati për trajnerin rumun, Stefan Kovaç. Ishte edhe kjo një ndër arsyet që e shtynë atë tek ideja për ta praktikuar sado pak stilin e lojë së Ajaksit, me parimin jo mbrojtje statike, por me daljet e mbrojtësve përpara”.

Keni qenë lojtar titullar, protagonist i Besës së Bet Vilës…
Bet Vila, ish-dinamovit, si edhe Gjinali, me një formim perëndimor, e përshtatën filozofinë e tyre edhe te Besa. Për shqiptarët ishte surprizë një lojë e tillë mbrojtëse, që në jo pak ndeshje i ka çorientuar kundërshtarët. Ishte një variant taktik i panjohur në vendin tonë për skuadra, lojtarë, trajnerë dhe arbitra. Me tre mbrojtës në vijë të drejtë dhe pas tyre një “i lirë”, që komandonte lëvizjet. Për shumë vite atë funksion bashkë me Dylën e kam kryer edhe unë. Shumë i rëndësishëm ka qenë roli i portierëve Arkaxhiu e Feshti, të cilët Vila i alternonte për të mbajtur formën. Ishin edhe ata që orientonin mbrojtjen, pra jepnin sinjalin për “off-side” artificial.

1971-1972 sezone të mëdha, të paharruara për Besën në Europë dhe në Shqipëri. I mbani mend apo jo?
Morëm pjesë për herë të parë në Kupën Ballkanike, sezoni 1971. 0-2 në Tërnava ndaj Etar Veliko (Bull) dhe 2-1 në Durrës; 1-0 ndaj Cervenkas (Jug) në Durrës dhe 0-2 në Beograd. Me 5 pikë, të parët në grup dolëm në finale ndaj Panioniosit, kryesuese e grupit tjetër. Një përballje me vlerë edhe historike pasi luhej për herë të parë ndaj një skuadre greke, asnjëherë në të kaluarën. 2-1 në vajtje dhe barazim 1-1 në Durrës. Ishim finalistë, por trofeun nuk e morëm dhe për faj të arbitrit.

Pse, për çfarë bëhet fjalë?
Pas humbjes 2-1 në Greqi me Panionosin, në Durrës në takimin e dytë, anësorët ishin shqiptarë. Në një çast kur ne bëmë “off-side” artificial, ai nuk sinjalizoi dhe grekët shënuan golin e parë. Kur u ankuam tek arbitri turk, ai na tha: “Kur nuk sinjalizoi vijërojtësi juaj, çfarë pretendoni nga unë”?

Një tjetër finale e humbur, këtë herë ndaj Vllaznisë. Çfarë ndodhi?
Edhe kjo dramatike, me plot polemika dhe padrejtësi sportive. Kupa e Shqipërisë, finale, pranverë 1972. 2-0 fitojmë në fushën e vjetër të Kavajës, humbasim 0-2 në Shkodër kur arbitri dha dy penallti kundër Besës. Pastaj historia e 5 penalltive me R. Rragamin që nuk gaboi asnjë. Sërish finalistë, sërish një tjetër kupë e humbur, sidoqoftë ishim protagonistë.

Shkojmë në Danimarkë, një kualifikim i madh historik europian, pastaj në Skoci….
1972, shtator. Në Danimarkë turi i parë i Kupës së Kupave, ndaj Framad. Barazuam 1- 1, duke i çmenduar danezët me aplikimin me shumë sukses të “off-side”-it artificial. Pas barazimit 0-0 në Durrës, u kualifikuam. Ndryshe me skocezët e Hiberniansit kur u goditëm që në fillim nga presioni i madh i tyre, tifozëria. Ndeshja e parë me drita për ne, u çorientuan totalisht duke nxjerrë mbrojtësit anësorë pas shpine, na shënuan 7 gola.

Ishte problem për arbitrat ai mekanizëm loje?
Deri në 15 herë në një ndeshje e kemi aplikuar. Edhe arbitrat mërziteshin me ne. Tef Prela ishte një ndër ta. Më shumë anësorët që e humbnin durimin dhe gabonin. Labinoti, sulmuesi Duçka, një lojtar i shpejtë, shënues, ishin “viktimat” që binin më shumë në kurthin tonë.

Kur gjykoni se ishte fundi i atij procesi taktik?
Deri kur brezi i viteve ‘70-të u largua përfundimisht. Më 1973-shin iku Dyla, Bet Vila, Merhori, Pagria dhe trajner erdhi R. Spahiu. Në sezonin 1977 Besa ra në Kategorinë e Dytë, që shënoi edhe mbylljen e ciklit të shkëlqyer kavajas. Me të edhe aplikimi i pozicionit artificial jashtë loje, që nuk funksionoi, nuk u përdor, nuk u aplikua më.

Sot nuk e shohim të praktikohet, pse si gjykoni?
Them se kanë ndryshuar raportet. Në skuadrat shqiptare ka pak futbollistë vendës, më shumë të ardhur deri edhe nga jashtë. Po kështu edhe trajnerët nuk janë më të traditës. Kërkohet rezultati që është më i rëndësishëm. Sidoqoftë, në futbollin shqiptar të viteve ‘70-të, cic-mici, “off-side”-i artificial edhe sot kujtohen nga ai brez për famën që morën si shpikje fenomenale, në kufijtë e një fantazie gjeniale për kohën, të aplikuara me shumë sukses nga Besa.

UVIL ZAJMI – PANORAMASPORT.AL

LEXO EDHE: 

SPECIALE NGA UVIL ZAJMI/ Tiki-taka, kur Besa e luante 60 vite para Barcelonës. Cic-mici i famshëm merrte më qafë vendës dhe të huaj

NDIQE LIVE "PANORAMA TV"

---