Në ditët e izolimit pothuajse total të Shqipërisë komuniste, Saimir Maloku i përdori njohuritë e tij teknike për marrë sinjal televiziv nga një stacion italian. Por fatkeqësisht për të dhe babanë e tij të shikuarit televizion në gjuhën italiane, bëri që ata të dënoheshin. Në atë kohë regjimi komunist ndalonte që të shikoheshin programe apo të ndiqeshin kanale të huaja.
Maloku u burgos për nëntë vjet në vitin 1976, pasi policia sekrete përgjoi shtëpinë e tij. Katër dekada më vonë, ai mund të vizitojë një muze unik të Tiranës dhe tani vetë mund të shikojë llojin e pajisjeve të dëgjimit që në atë periudhë e dërguan pas hekurave.
Në Muzeun e Mbikëqyrjes, krijuar nga ish-shtabin e shërbimit të sigurimit në periudhën komuniste, shqiptarët tani mund të inspektojnë disa nga pajisjet e spiunazhit të përdorura nga shteti totalitar i diktatorit Enver Hoxha si dhe dosjet që mbahen aty.
“Deri tani nuk ishte bërë asgjë për të treguar se si u spiunuan shqiptarët dhe u mbajtën në kontroll, kështu që ky është një hap i mirë për të ilustruar historinë e spiunimit që shkaktoi mijëra viktima”, tha Maloku, tani 71 vjeç, për Reuters.
Duke vizituar muzeun, Maloku tregoi historinë se si ai donte të ndihmonte babanë e tij të paralizuar duke i bërë të mundur që të shikonte televizor nga jashtë transmetimet shtetërore shqiptare.
Si një inxhinier elektronik, ai ndërtoi një pajisje që ai e quajti “mund” për të konvertuar sinjale UHF nga televizioni RAI i Italisë në mënyrë që ato të mund të ndiqej dhe në Shqipëri.
“Mund”, ishte një dritare e re e në Perëndim për shqiptarët. Unë këtë pajisje ua instalova falas dhe disa miqve të mi, por më vonë kuptova se disa prej tyre më kishin denoncuar”, tha Maloku.
Por sigurimi i kohës instaloi një pajisje përgjimi në shtëpinë e tij, ku bëri të mundur dhe zbulimin e inxhinierit, ku sipas regjimit të kohës shpikja e tij prodhonte agjitacion dhe propagandë.
I njëjti model pajisje përgjimi ishte vendosur dhe më parë në dorezën e ambasadës italiane në Tiranë. Në epokën e telefonit inteligjent, të dyja pajisjet si ajo e Malokut dhe ajo e Sigurimit tani duken të pazakontë, por ata bënë punën e tyre dhe Maloku shkoi në burg ku u dënua për “agjitacion dhe propagandë” armiqësore. Ai kujton se këndonte këngët e Rolling Stones dhe Beatles në qelinë e tij nëntokësore për të ruajtur mendjen e shëndoshë.
Para rënies së komunizmit shqiptar në vitin 1990, ndërtesa që tani strehon Muzeun e Mbikëqyrjes njihet si “Shtëpia e Gjetheve” – një punim që i referohet të dy mureve të veshura prej dredhëzave dhe “gjethet” e dosjeve të policisë sekrete që mbahen tek qytetarët . Gjatë Luftës së Dytë Botërore ajo u përdor nga Gestapo e forcave naziste okupuese.
