Ministri i Brendshëm Fatmir Xhafaj i ftuar në emisionin “Përballë” në TVSH, ku kanë folur në lidhje me Vettingun në Polici, por edhe për fenomenin e kultivimit të kanabisit.
“Është e vështirë ta ndash, po padyshim përgjegjësia kryesore është e oficerëve të nivelit drejtues, sepse nëse drejtuesit e Policisë qëndrojnë në kufijtë e ligjit, të respektimit strikt të ligjit, është pothuajse gati e pamundur për vartësit e tyre për të pasur deviacione në zbatimin e ligjit”, deklaron ndër të tjera Xhafaj.
Pjesë nga intervista
Sikur sapo e thashë më parë që një nga urdhrat e parë, juaji, ka qenë Vettingu në Polici. Ju morët detyrën e ministrit të Brendshëm për disa javë në marsin e vitit të kaluar. Patët një shkëputje si rezultat i marrëveshjes politike të 18 majit dhe pritej që ju të ishit prapë në detyrë si Ministër i Brendshëm pas zgjedhjeve të 25 qershorit. Gjithë kjo kohë, gjithë këto muaj, në mendjen tuaj çfarë mendohet se është sot problemi kryesor që ka Policia Shqiptare.
E para, periudha ndërmjet, si me thënë, pa qenë në funksionin e Ministrit më dha gjithë kohën për ta menduar se si mund të ushtrohet më mirë kjo përgjegjësi, që ishte një përgjegjësi e re për mua dhe nga pikëpamja e njohjes së kësaj fushe.
Kishte dy arsye që më bindën për një vendimmarrje të thellë lidhur me çështjen e një reforme të brendshme brenda strukturës së Policisë dhe Gardës së Republikës dhe Shërbimit të Çështjeve të Brendshme dhe Ankesave ose ish-SHKB-së së famshme e cila është drejtoria që kontrollon strukturën e Policisë.
Së pari, ishte situata e krijuar në vitin 2016, e cila rezultoi që një pjesë e Policisë në heshtje apo në mbështetje kishin favorizuar në disa zona të territorit kultivimin e kanabisit.
Kur thoni një pjesë e Policisë keni parasysh oficerë policie apo policë të thjeshtë?
Është e vështirë ta ndash, po padyshim përgjegjësia kryesore është e oficerëve të nivelit drejtues, sepse nëse drejtuesit e Policisë qëndrojnë në kufijtë e ligjit, të respektimit strikt të ligjit, është pothuajse gati e pamundur për vartësit e tyre për të pasur deviacione në zbatimin e ligjit. Kjo ishte njëra arsye.
Arsyeja e dytë, vinte dhe nga fakti që tre vjet në drejtimin e Reformës në Drejtësi unë isha i bindur që organe të kësaj natyre kanë të domosdoshme, edhe për shkak të një sërë problematikash, të akumuluara jo në një vit, por në vite të ndryshme, ndoshta edhe në të gjithë periudhën e tranzicionit. Ndërkohë kjo buronte edhe nga një bindje e brendshme që e kisha të krijuar gjatë gjithë procesit të Reformës në Drejtësi, sepse drejtësia penale siç ju e thatë me të drejtë në hapje të këtij emisioni është një trekëndësh brinjët e të cilit janë Gjykata, Prokuroria dhe Policia Kriminale ose oficerët e hetimit në polici, Policia Gjyqësore e thënë ndryshe.
Padyshim prolematikat që lidhen me dy brinjët e tjera nuk ka sesi të mos ketë efektuar edhe tek brinja tjetër ose edhe tek faktori tjetër komponent siç ishte Policia, për të mos thënë që këto janë pesë të një problematike, të një rrethi problemesh që vuante sistemi drejtësisë dhe i Agjencive ligjzbatuese në luftën kundër krimit. Pra, nga njëra anë ishin problematikat e evidentuara, që ishin dukshëm, që tërhiqinin vëmendje dhe nevojën e një implikimi të strukturave apo individëve të caktuar brenda Policisë dhe nga ana tjetër ishte një përfundim logjik nga analiza e Reformës në Drejtësi.
Ka qenë kjo e fundit më shumë apo…, sepse Ministria e Brendshme e ka pasur apo e ka SHKB-në apo Shërbimin e Çështjeve të Brendshme dhe ankesave, për denoncim ka Komisariatin Dixhital. Nuk funksionoi asnjë mekanizëm?
Nuk them se nuk ka funksionuar. Pse nuk them se nuk kanë funksionuar? Se po t’i hedhim një sy statistikave, të paktën statistikave që unë kam, nga viti 2007-2017 janë statistika që ne kemi mbështetur gjithë analizën, pra statistika të një 10-vjeçari, të mjaftueshme pët të arritur në disa përfundime për të gjithë analizën e situatës së gjendjes në Policinë e Shtetit. Tregojnë që gjithë këto vite ka pasur masa ndëshkimore, një pjesë e të cilave lidheshin me keqpërdorimin e ushtrimit të funksionit por një pjesë e konsiderueshme kanë qenë të lidhura edhe me aspekte që kanë të bëjnë me korrupsionin në radhët e Policisë. Pavarësisht se në një vit mund të ketë pasur masa shumë më të ashpra, siç ka qenë viti i fundit, po të shikojmë me kujdes në periudhën 2017 kemi 284 oficerë policie të ndëshkuar. 188 janë për korrupsion dhe shpërdorim detyre. 51 punonjës janë të ndaluar dhe arrestuar. Por po të marrim edhe 2009 ka 142. Në 2010 ka 145.
Një pjesë nga lidershipi, kryesisht nga lidershipi politik i Partisë Demokratike dhe një pjese të vogël të saj ajo që ishte e dukshme ishte fakti që pothuajse të gjithë pranuan domosdoshmërinë e kryerjes së këtij procesi në radhët e policisë.
Natyrisht për hir të së vërtetës, për të qenë korrekt forca politike e Lëvizjës Socialiste për Integrim kishte një pozion shumë më të avancuar, mbajti dhe një rol konstruktiv dhe paraqiti disa amendamente konkrete që në gjykimin e tyre e plotësojnë më tej këtë projekt.
Kjo ishte dhe arsyeja që ne e cmuam së bashku me Kryetarin e Kuvendit dhe Kryetarin e Grupit Parlamentar Socialist Z.Balla që ta votonim vetëm në parim projektligjin dje dhe për t’i lënë mundësi që gjatë kësaj jave të diskutojmë së bashku me kolegët deputetë të Partisë Lëvizja Socialiste për Integrim për të gjetur mundësi reflektimi mbi propozimet e tyre dhe për të patur një konsensus sa më të gjerë të këtij projektligji i cili ka të bëjë më Policinë që nuk është as e Partisë Socialiste, as e Lëvizjes Socialiste për Integrim as e Partisë Demokratike por është Polici e Shtetit Shqiptar, është Polici e qytetarëve të këtij vendi.
Kuptoj ju po e thoni drejt këtë gjë por nëse do të dëgjoje dje diskutimet e deputetëve, menjëherë kuptohej pa i parë se kush ishin dhe pa i ditur emrin se kush është deputet i opozitës dhe kush është deputet i mazhorancës.
Dakort, po kjo nuk ndodh vetëm te rasti i këtij projektligji kjo është një gjë e zakonshme në parlamentin shqiptar sepse Parlamenti shqiptar është i ndërtuar mbi bazë llogoresh
Mekanizmat që Policia e Shtetit të mos jetë në dorë të Politikës.
Jo ti mbahemi kësaj, i gjithë debati politik është debat llogoresh dhe ndërtohet rreth individëve dhe jo rreth ideve, vizioneve, projekteve.
Nëse do të ishte i tillë unë jam shumë i bindur që do të kishte njerëz edhe nga mazhoranca si dhe nga opozita që mund të mbanin një qëndrim krejt ndryshe, në rastin konkret apo në raste të tjera të ngjashme.
Siç për shembull, një nga deputetët e opozitës si dhe disa të tjerë, njërin prej tyre mund ta kujtoj shumë mirë Z.Dash Shehi i cili në thelb mbajti një qëndrim tejet konstruktiv.
Vlerësoi faktin që ky proces, situata që kemi nuk është një situatë e sotme e krijuar nën Qeverinë Socialiste e tillë ka qenë dhe në qeverisjen kur ata kanë qenë në pushtet dhe nga ana tjetër bëri disa propozime sugjerime shume dashamirëse të cilat meritojnë vëmendje për tu mbajtur në konsideratë nga ana jonë.
Po kështu kishte disa diskutime konstrkutive nga Lëvizja Socialiste për Integrim.
Të qëndrojmë këtu..
Diskutime që ka mbajtur Z.Rama, Z.Shezai Rrokaj
Z.Shehi në këtë që thatë tha dhe dicka tjetër dhe tha për mua është më e rëndë jo thjesht korrupsioni dhe paaftësia e Policisë por një shfaqje politike e saj siç ishte rasti i një trupe të Policisë me parulla të mëdha falënderimi për ish-ministrin dhe tha kjo është ngjarja më e rëndë se gjithë të tjerat.
Këto janë pastaj batuta që e zbukurojnë pak më shumë.
Këto janë simptoma që Politika nuk e ka shumë të lehtë ti heqë duart nga Policia…
Absolutisht ky është një problem, është dhe një nga sfidat e mia. Dhe unë këtë e konsideroj një sfidë të rëndërishme për të qenë korrekt në kufijtë që më njeh Kushtetuta dhe ligji në raport me Policinë.
Pra për t’i qëndruar besnik funksionit përgjegjësive të mia pa u përfshirë qoftë dhe emocionalisht në operacionet që ka apo në veprimtarinë policore.
Natyrisht nuk është një gjë e lehtë sepse është një vijë e hollë shpeshherë që e ndan këtë gjë edhe për shkak të presionit të madh politik, publik që ke nga vetë qytetarët nga partnerët por edhe nga vetë forca jonë politike për të patur rezultate në këtë fushë.
Çfarë instrumentesh keni në mendje?
Së pari, SHÇBA që është aktualisht do të ristrukturohet për të pasur një krah të tijin, që do të jetë një strukturë e përhershme Vettingu, kontrolli periodik të të gjithë sistemit të policisë, sepse sot kjo ndodhe për një numër të kufizuar punonjësish policie.
E dyta, do të ndërtojmë një sistem raportimi, ose si me thënë, detyrimi për kontroll të përhershëm, që do të thotë, vit pas viti, oficerët e policisë, do të plotësojmë deklarata lidhur me gjendjen e tyre pasurore apo gjendjen që ka të bëjë me kriteret e integritetit dhe do të vlerësohen në vijimësi nga struktura përkatëse në SHÇBA dhe strukturat që ka vetë brena Policia e Shtetit dhe Garda e Republikës.
Pra, e njëjta metodologji e ngjashme që aplikohet sot edhe në vende të tjera që kanë po të njëjtin standard. Sepse janë këtu në këtë vend disa që delirojnë herë pas here dhe thonë që ky është një standard komunist, ky është një standard bolshevik. Po nëqoftëse ky është një standard i tillë, besoj unë që e aplikojnë dhe SHBA, edhe Britania, atëherë nuk mendoj pse mos ta aplikojmë ne.
Ajo që po shihet deri tani duket që masat e marra janë më shumë nj lloj revolucioni njerëzor sesa doktrinal. Çfarë do të ndryshojë, në këndvështrimin tuaj në mënyrë rrënjësore, në mënyrën se si operon Policia shqiptare?
Besoj se edhe kjo në vetvete nuk është thjesht një çështje teknike. Së pari, është një element i rëndësishëm vizoni, për shkak se ka të bëjë me një gjë që është thelbësore për policinë, me integritetin. Integriteti është baza për të ndërtuar, për të arritur për të bërë suksesin.
Së dyti, do të ketë një sërë ndryshimesh të rëndësishme, që kanë të bëjnë me ndarjen më mirë të funksioneve të strukturave të ndryshme, brenda Policisë së Shtetit. Pra do jetë shumë më e qartë se deri tashti.
Po marr shembull çështjen e strukturës që merren me hetimin ose policinë kriminale. Sot është një strukturë e decentralizuar, e dobët, me kapacitete të pamjaftueshme, edhe nga pikëpamja e burimeve njerëzore edhe burimeve teknike. Dhe ne këtë strukturë e ndryshojmë thuajse tërësisht, për t’i dhënë autoritetin dhe forcën e nevojshme në luftën kundër krimit duke i dhënë njëkohësisht edhe nga pikëpamja strukturore një pozicionim të ri në të gjithë piramidën e Policisë së Shtetit.
Një element shumë i rëndësishëm ka të bëjë me sistemin e promovimit, sistemin e karrierës. Edhe ky sot është problematik. Kemi shpeshherë kapërcime një apo dy grada, kemi grada të marra sipas aftësisë.
E para, do të ketë një skanim gjatë kësaj periudhe dhe e dyta, ne do të forcojmë aspektet e ligjit që rregullojnë më mirë procesin e karrierës për shkak sepse prishja e këtij sistemi e ka demotivuar një pjesë të mirë të strukturës.
E treta, është një reformë tjetër e rëndësishme, është mënyra se si do të riorganizohet shumë shpejt Policia e Shtetit, nga pikëpamja e prezencës, kontrollit të territorit dhe marrëdhënies me publikun.
50 për qind e popullsisë në Shqipëri jeton në zonat rurale ku janë dhe problemet, mes të cilave edhe kanabisi. Ndërsa policia duket që ka strukturën e vjetër me komisariate nëpër qytete, e keni fjalën që do të ketë një rishpërndarje të policisë në terren?
Kemi një fenomen që raporti përgjithësisht në nivelin e mesëm dhe të lartë është gati një me dy oficerë policie, në çdo tre punonjës policie, një është drejtues. Ne do ta ndryshojmë këtë raport, në favor të rritjes së numrit të punonjësve të policisë që janë në territor.
Së dyti, kemi një riorganizim të ri duke i dhënë peshë më të madhe komisariatit, pra strukturës bazë që është në territor. Dy strukturat e tjera, Drejtoria e Përgjithshme e Policisë së Shtetit dhe Drejtoritë Vendore do të zhvishen nga funksionet e tjera dhe do të mbesin kryesisht në funksionet drejtuese, kontrolluese dhe përgjithësuese për analizat etj.
Pesha më e madhe e kontrollit të territorit dhe marrëdhënieve me qytetarin do të jetë te komisariatet. Brenda çdo Komisariati kemi bërë një ndryshim që është thelbësor sipas meje dhe që është pjesa kyç e këtij reformimi të rëndësishëm, ndërtohen ato që quhen zonat policore.
Çfarë janë zonat policore? Në të gjithë territorin e një bashkie, pra territorin që mbulon një Komisariat, do të ndahet në disa zona policore dhe brenda çdo zone policore do të jetë edhe oficeri i policisë në komunitet që komunikon në mënyrë të drejtpërdrejtë me qytetarin, do të jetë dhe patrulla, ajo që lëviz gjatë gjithë kohës që vëzhgon, që kontrollon territorin dhe që krijon një lloj sigurie për njerëzit që janë natyrisht në lëvizje dhe së treti do të jenë oficerët e Policisë Kriminale.
Kjo do të na japë mundësi që të kemi një shtrirje shumë më të mirë edhe në zonat rurale. Një mbulim shumë më të mirë se deri tani.
Me këtë që po thoni duket se kemi një rithemelim të Policisë shqiptare?
Ristrukturim po, se nuk mund ta quajmë kështu.
Nëse do ta nisim të themi me një pyetje të përgjithshme. A i ka shpallur Shqipëria dhe institucioni që ju drejtoni luftë krimit të organizuar?
Po i ka shpallur. Dua të bëj një korrigjim. Ju bëni shumë mirë që i referoheni ambasadorit Lu dhe ambasadores Vlahutin. Janë dy njerëz të nderuar dhe që kanë bërë shumë në këtë vend për ndryshime dhe reformime të rëndësishme, siç është Reforma në Drejtësi dhe pa kontributin e të cilëve, natyrisht do të ishte e vështirë për të arritur në këto rezultate, por besoj që duhet të jeni po aq korrekt, sepse duhet të citoni se para kësaj që në gusht, me Kryeministrin, pas shpalljes së rezultatit të zgjedhjeve, ka mbajtur disa fjalime dhe ka bërë disa deklarime që në fokus kishin çështjen e luftës kundër të “fortëve” për t’i dhënë një epitet të njohur dhe për ta sinjifikuar më mirë në opinionin, pra kundër grupeve të strukturuara kriminale.
Pra ishte vetë Qeveria shqiptare që kuptoi që kishte ardhur një moment që përballja me grupet kriminale të konsiderohej një prioritet thelbësor dhe kishte një arsye shumë të fortë. Mos harrojmë që në 2017, qeveria shqiptare, Policia kryesisht, u angazhua në një betejë pa kompromis me fenomenin e kultivimit të kanabisit. Për herë të parë në 25 vite që kultivohet kanabis në territorin e Shqipërisë ne kemi shifra minimale krahasuar me çdo vit të mëparshëm të kësaj periudhe dhe krahasuar me çdo vend tjetër europian dhe këtë iu them me shumë siguri.
Pavarësisht deklarimeve kritizerë që bëhen sot për të mohuar çdo arritje që është në këtë duke e lidhur me superprodhimin e vitit 2016. A thua se superprodhimi që ka qenë vit pas viti në Lazarat, e pengoi ndonjëherë Lazaratin apo Dukagjinin në ato vite që ta ndërpriste, një vit po dhe një vit jo.
Por, përtej kësaj çfarë ndodhi? Ne kuptuam shumë mirë që u përballëm me atë fenomen, por ndërkohë që i dhamë një ndërprerje ose e frenuam fenomenin e kultivimit, kuptuam shumë mirë që ishim marrë me fenomenin nga pikëpamja e pranisë së tij në territor.
Do të duhej që ta frenojmë përfundimisht të merremi me ata që e kishin nisur, pra me grupet kriminale që e kishin financuar dhe drejtuar në vite gjithë këtë operacion kultivimi të kanabisit.
Që padyshim mendoj unë që është një sukses i parë, i rëndësishëm por i pamjaftueshëm nëse ne nuk kapemi me atë që është si me thënë shkaku, ose instrumenti apo arsyeja kryesore pse e kemi këtë fenomen negativ.
Kjo është arsyeja që në nëntor të vitit të kaluar, qeveria shqiptare miratoi një plan veprimi për të mbështetur një aksion që quhet “Forca e Ligjit”, i cili ka në fokus të tij luftën kundër krimit të organizuar dhe grupeve të strukturuara kriminale.
NDIQE LIVE "PANORAMA TV" © Panorama.al
